6 cudem uratowanych technologicznych "historycznych perełek"

Whirlwind I

Projekt Whirlwind został rozpoczęty na M.I.T. w 1944 roku na zlecenie marynarki Stanów Zjednoczonych, która potrzebowała uniwersalnego symulatora dla załóg różnych modeli samolotów uczestniczących w akcjach podczas II wojny światowej. Rezultatem tych prac był Whirlwind I, elektroniczny komputer cyfrowy zbudowany w 1951 roku przez zespół pracujący pod kierownictwem Jay’a Forrestera.

Whirlwind I wykorzystywał początkowo jako pamięć rury elektrostatyczne, które jednak były zbyt wolne, aby można było zbudować system reagujący w czasie rzeczywistym na działania pilota. Rozwiązaniem tego problemu okazała się wymyślona przez Forrestera pamięć ferrytowa, którą zainstalowano w komputerze w 1953 roku. Dzięki niej czas dostępu do pamięci spadł z 25 do 9 mikrosekund. Dla uściślenia należy tutaj dodać, że chodzi tutaj o pamięć o dostępie swobodnym (RAM), która do dzisiaj wykorzystywana jest w każdym komputerze.

Whirlwind I, który był prekursorem systemu obrony powietrznej SAGE, wykorzystywano do 1959 roku, kiedy to uznano, że jest zbyt drogi i przestarzały ponieważ nie posiada tranzystorów, lecz lampy. Przed zezłomowaniem komputer uchronił Bill Wolf, członek projektu Whirlwind, który przekonał marynarkę wojenną, aby wynajęła mu go za 1 dolara rocznie. Whirlwind I pracował do 1974 roku, kiedy ponownie zagroziło mu widmo zezłomowania. Tym razem uratowali go Ken Olsen i Robert Everett, którzy przejęli maszynę podczas transportu na złom. Dzisiaj wystawiana jest ona jako pierwszy eksponat w Digital Computer Museum w Malboro, Massachusetts, które otwarte zostało w 1979 roku.

JOHNNIAC

JOHNNIAC to komputer zbudowany w 1953 roku przez Rand Corporation. Bazuje na projekcie matematyka Johna von Neumanna, którego pracę uhonorowano nadaniem wspomnianej nazwy (skrót od John v. Neumann Numerical Integrator and Automatic Komputer).

Dla samego Neumanna inspiracją był ENIAC (Elektroniczny, Numeryczny Integrator i Komputer), czyli maszyna, która przez wiele lat uznawana była za pierwszy elektroniczny komputer na świecie (od 1975 roku o ten tytuł walczy kilka komputerów). JOHNNIAC ważył 2,5 tony i dysponował 5 tysiącami lamp próżniowych. Początkowo korzystał z rur elektrostatycznych, lecz w 1955 roku jako jeden z pierwszych doczekał się zastosowania magnetycznej pamięci ferrytowej (ang. magnetic core memory). Ponadto dzięki językowi programowania JOHNNIAC Open-Shop System (JOSS) jako jeden z pierwszych wspierał dzielenie czasu (mechanizm pozwalający na jednoczesne wykonywanie wielu zadań).

JOHNNIAC wykorzystywany był przez 13 lat zanim w 1966 roku przeszedł „na emeryturę”. Oznacza to, że w swoim okresie był jednym z najdłużej pracujących komputerów. Niestety wspomniana emerytura nie zaczęła się szczęśliwie. Komputer po spakowaniu i przesłaniu do Los Angeles County Museum aż do 1989 roku znajdował się na odkrytym parkingu. Na szczęście Computer Museum w Bostonie uratowało maszynę dosłownie w ostatniej chwili. Jeszcze tydzień, a znalazłaby się ona na złomie. Po długotrwałym procesie renowacji (JOHNNIAC przez wiele lat wystawiony był przecież na działanie czynników zewnętrznych) trafił jednak na szczęście do Computer History Museum w Mountain View (Kalifornia).

Kod źródłowy dla Atari 7800 ProSystem

Atari 7800 ProSystem to druga próba ATARI po wprowadzonym do sprzedaży w 1982 roku modelu 5600 mająca na celu zastąpienie popularnej konsoli 2600. Maszyna, która zagościła na rynku w 1984 roku, miała stanowić także pełnowartościowy komputer dzięki portom rozszerzeń pozwalającym na podłączenie klawiatury i innych urządzeń peryferyjnych. Z różnych powodów na rządzenie przygotowanych zostało jednak mniej niż 100 gier co spowodowało, że nie miało szans na utrzymanie się na rynku. Jego produkcję przerwano w 1992 roku.

Cztery lata później, gdy firma Atari Corporation połączyła się z kalifornijską firmą JTS (producent niedrogich dysków IDE), dyskietki zawierające kod źródłowy Atari 7800 ProSystem oraz nieco gier trafiło do kontenera na śmieci znajdującego się w siedzibie drugiej z nich (Sunnyvale). Na szczęście ktoś rozgarnięty ocalił dyski. Obecnie kod dostępny jest do pobrania z Atari Museum.

Kartridże E.T. The Extra Terrestrial

Atari 2600 to bardzo popularna konsola (znana też jako Video Computer System, VCS), która pojawiła się na rynku pod koniec 1977 roku i do 1979 roku sprzedała w liczbie miliona sztuk. W 1982 roku na ekranach kin zagościł film E.T (E.T. The Extra-Terrestrial) opowiadający o przygodach sympatycznego kosmity pozostawionego przypadkowo na Ziemi, którego natychmiast pokochały chyba wszystkie dzieci na świecie. Wydawało się, że połączenie tych dwóch szalenie popularnych produktów w postaci gry o takim samym tytule jak film (E.T. the Extra-Terrestrial) to przepis na pewny sukces. Niestety przedsięwzięcie to okazało się totalną katastrofą.

Prace nad grą trwały zaledwie pięć tygodni. Tyle czasu miał na jej opracowanie Howard Scott Warszaw, ponieważ celem było wprowadzenie jej do sprzedaży tuż przed Świętami Bożego narodzenia w 1982 roku. Firma ATARI liczyła na rekordowe zyski, lecz E.T. przyczynił się do ogromnych strat finansowych, które poniosła w 1983 i 1984 roku. Co prawda gra sprzedała się w liczbie 1,5 miliona sztuk, lecz 3,5 miliona pozostało w magazynach. Dodatkowo sporo było zwrotów.

Koniec końców, jak przez lata głosiła plotka, firma ATARI zdecydowała się na zakopanie pod koniec 1983 roku olbrzymich ilości kartridży z E.T. (gra z czasem doczekała się określenia „najgorsza grą wszech czasów”) oraz różnego sprzętu (niesprzedane egzemplarze konsol) w Alamogordo w Nowym Meksyku. W 2014 roku rada tego miasta przy wsparciu m.in. Xbox Entertainment Studios zdecydowała się zweryfikować tę legendę. Jak się okazało, prowadzone wykopaliska szybko potwierdziły, że była ona prawdziwa.

EDSAC

EDSAC (Electronic Data Storage Automatic Calculator) był pierwszym na świecie komputerem, na którym uruchomiono program (miało to miejsce 6 maja 1949 r.) wykorzystując go w praktyce. Maszyna zbudowana została przez zespół Maurice'a Wilkesa z Cambridge Mathematical Laboratory. Składała się z 3000 lamp elektronowych i zajmowała powierzchnię 20 metrów kwadratowych. Wiąże się też z wieloma historycznymi osiągnięciami:

- w 1953 roku student Cambridge, David Wheeler, stworzył dla EDSAC koncept podprogramu

- w 1952 roku inny student Cambridge, Alexander Douglas, stworzył pierwszą grę wideo o nazwie OXO (znaną także jako Noughts and Crosses)

W 2011 roku National Museum of Computing w Wielkiej Brytanii rozpoczęło projekt budowy repliki komputera EDSAC. W tym czasie niestety zespół nad tym pracujący nie dysponował żadnymi oryginalnymi planami oraz częściami, z których mógłby skorzystać. W 2014 roku jeden z byłych inżynierów Cambridge Mathematical Laborator przypomniał sobie, że uratował w 1959 roku wiele wyrzuconych dokumentów, wśród których znajdowało się 19 oryginalnych schematów komputera. Dodatkowo na początku 2015 roku okazało się, że zachowana została jedna z szaf zawierających oryginalnie elementy komputera. Podarował ją na cele projektu człowiek, który odkupił ją od mężczyzny uczestniczącego wiele lat temu w licytacji elementów komputera EDSAC. W sumie nabył on kilka szaf z zamiarem wykorzystania ich jako regały na książki...

Projekt budowy repliki ma się zakończyć w 2015 roku. Obecnie możesz się pobawić symulatorem komputera EDSAC.

Apple I

Apple I to komputer z klawiaturą umieszczoną w tej samej obudowie, co procesor, podłączony do monitora. To jedna z pierwszych takich konfiguracji na rynku i pierwszy powszechnie dostępny komputer korzystający z klawiatury i monitora.

Apple I zaprojektowany został przez Steve'a Wozniaka (współzałożyciel firmy Apple). Do sprzedaży wszedł w kwietniu 1976 roku, natomiast pierwsze 50 sztuk własnoręcznie złożonych przez Wozniaka sprzedanych zostało za pośrednictwem sklepu w Mountain View w cenie 666,66 USD za sztukę.

Apple I nie był sprzedawany w takiej formie, jak komputery w obecnych czasach. Aby bowiem uzyskać w pełni funkcjonalny komputer (Apple I oferowany był w formie "zrób to sam") należało dodać do niego obudowę, zasilacz, klawiaturę i monitor.

W sumie wyprodukowano 200 sztuk Apple I z czego, jak się szacuje, do dzisiaj przetrwało około 50 egzemplarzy. Oczywiście są to przedmioty kolekcjonerskie, które sprzedają się za setki tysięcy dolarów. Tutaj na myśl nasuwa się świeżutka historia pewnej kobiety w wieku około 60-70 lat, która zostawiła w CleanBayArea, firmie z Doliny Krzemowej zajmującej się recyklingiem i likwidacją sprzętu elektronicznego, kilka kartonów z elektroniką po swoim zmarłym mężu. Ku ogromnemu zaskoczeniu pracowników firmy, wśród dostarczonego elektronicznego złomu znajdował się również komputer Apple I. Ten konkretny egzemplarz został sprzedany za 200 tys. USD. Firma rozpoczęła poszukiwania kobiety, aby podzielić się z nią połową tej sumą.

Przy tej okazji warto dodać, że kwota ta chociaż duża, wcale nie jest rekordowa. W 2013 roku jeden z egzemplarzy Apple I sprzedano bowiem za ponad 671 tys. dolarów anonimowemu kupcowi z Dalekiego Wschodu.