DX10 - postrach kart graficznych

Są już pierwsze gry z obsługą DirectX 10. W redakcyjnym laboratorium zebraliśmy zatem wszystkie najpopularniejsze karty zgodne z nowym standardem i sprawdziliśmy, czy tak jak zapowiadano, umożliwia on uzyskanie przepięknej grafiki przy minimalnym dodatkowym obciążeniu procesora. Wnioski są niepokojące.

DirectX 10 został opracowany z myślą o eliminacji "wąskich gardeł" w systemie - teraz większość obliczeń ma wykonywać procesor graficzny z pominięciem głównego (CPU). Oczywiście, usprawniono też cieniowanie i gry wyglądają dużo lepiej niż dotychczas. Wszelkie udoskonalenia DX10 szczegółowo opisaliśmy w wydaniu 4/2007 PCWK w artykule "Blaski i cienie DirectX 10".

Sprzęt wyprzedził gry

Premiera pierwszych kart obsługujących funkcje DX10 odbyła się 9 listopada 2006 roku. NVIDIA zaoferowała wówczas układy z procesorami GeForce 8800, które mimo dość długiego stażu rynkowego pozostają niedoścignione pod względem wydajności. Niedawno pojawił się w sprzedaży pierwszy model AMD/ATI obsługujący DX10 - Radeon HD 2900 XT. Miał być godnym rywalem modeli 8800, ale okazał się mniej wydajny, niż oczekiwano - w benchmarkach syntetycznych wypadał bardzo dobrze, ale w grach rozczarowywał. ATI obiecywało, że z czasem procesory R600 (nazwa robocza HD 2900 XT) zaprezentują wszystkie swoje zalety. Okazją do tego miały być gry DX10.

Doczekaliśmy się: producent popularnej "Company of Heroes" udostępnił łatę umożliwiającą korzystanie z DirectX 10. To pierwszy tytuł obsługujący nowe funkcje oferowane przez Vistę, pokazujący, jakich efektów możemy się spodziewać w przyszłych grach. Aby skorzystać z tych zalet, przede wszystkim trzeba mieć odpowiednią kartę graficzną. DX10 obsługują wszystkie modele NVIDII z serii GeForce 8000 (8800, 8600, 8500, a także mobilne 8400) i tylko jeden model AMD/ATI, wspomniany Radeon HD 2900 XT (wkrótce powinno się pojawić w sklepach dziewięć kolejnych: cztery do komputerów stacjonarnych i pięć do notebooków).

Drugi wymóg to konieczność uruchamiania gier w Windows Viście, jedynym systemie operacyjnym obsługującym DX10. Microsoft twierdzi, że wersji do Windows XP nie będzie, bo wspomniany zestaw funkcji ma ścisły związek z architekturą Visty, ale naszym zdaniem chodzi wyłącznie o zmuszenie użytkowników do przejścia na nowy system, ponieważ z technicznego punktu widzenia DX10 do XP jest jak najbardziej realny. Ostatnim ogniwem niezbędnym do uruchomienia nowych funkcji API są najnowsze sterowniki NVIDII i ATI, które można pobrać ze stron producentów i z naszego serwisu internetowego (http://www.pcworld.pl ).

DX10 w praktyce

Badając wpływ DX10 na wydajność kart graficznych w grach, postanowiliśmy skoncentrować się na "Company of Heroes" oraz oficjalnej (a nie wcześniej udostępnionej przez AMD i praktycznie niedziałającej z kartami NVIDII) wersji "Call of Juarez". Pierwsza jest do kupienia w sklepach, dobrze znana i sądząc z liczby poprawek, dopracowana, dlatego nadaje się do założonego celu. Natomiast benchmark naszych wrocławskich kolegów nie tylko doskonale pokazuje możliwości DX10, lecz jest także bardzo efektowny. Karta generuje obszerne krajobrazy górskie, kamera wędruje nad pięknymi wodospadami, aby pod koniec podróży dotrzeć do wioski rodem z westernu. Cieszymy się, że twórcami tak udanej i jednej z pierwszych na świecie gier DX10 są polscy programiści. Oczywiście, jeszcze inne dema obsługują nowe funkcje, np. "Lost Planet", ale ten benchmark działa poprawnie wyłącznie z kartami NVIDII, z modelem ATI nie chciał współpracować.

Wydajność w "Company of Heroes"

Łata umożliwiająca korzystanie z DirectX 10 pozwala m.in. na oświetlanie obiektów przez przypisanie odpowiednich instrukcji do określonych pikseli, wykorzystanie modelu cieniowania 4.0 (bardziej realistyczne, miękkie cienie), cienie obiektów, na które pada światło z kilku źródeł (do czterech) i obsługę trybu wygładzania CSAA (Coverage Sampling Antialiasing) - jakość obrazu w tym wypadku ma być porównywalna z trybami MSAA 8x i 16x, przy podobnym spadku wydajności, jak w trybie MSAA 4x. Generalnie DX10 wzbogaci środowisko w grze (będzie więcej trawy, dodatkowych obiektów itp.) bez istotnego pogorszenia wydajności.

Do testów użyliśmy polskiej wersji językowej gry, która po wprowadzeniu wszelkich uaktualnień występowała w wersji 1.7. Korzystaliśmy z kart graficznych Galaxy GeForce 8600 GTS, GeCube Radeon HD 2900 XT oraz NVIDIA GeForce 8800 Ultra. Karty GeForce 8800 GTS nie dotarły do redakcji na czas, a ich wyniki w "Company of Heroes" zaprezentujemy wkrótce w naszym serwisie internetowym.

Wydajność kart sprawdzaliśmy zarówno w XP, jak w Viście. Kiepskich doświadczeń z grami w najnowszym systemie Miscrosoftu mieliśmy niemało, ale "COH" na tej samej platformie sprzętowej działała w obu wypadkach równie wydajnie. To dobra informacja dla użytkowników Visty. Podobne są wnioski z testów innych nowych gier, np. "S.T.A.L.K.E.R" czy "Supreme Commander", ale starsze tytuły nadal mogą sprawiać problemy lub pracować wolniej niż w XP.

Łata umożliwia wybór nowego trybu Ultra opcji Szczegółowość terenu. Testy DX9 go nie przewidują, optymalny to Wysokie i ten tryb pozostawiliśmy dla zachowania identycznych ustawień w DX9 i 10. Sprawdziliśmy jednak, że spadek wydajności po zmianie na Ultra jest niewielki.