Encyklopedie

Encyklopedie stają się w świecie komputerów równie popularne, jak ich książkowe odpowiedniki. Najwięcej ma w tej kwestii do powiedzenia PWN.

Wielkie dzieła encyklopedyczne, które kiedyś zajmowały całą półkę domowego regału (jak choćby 30-tomowa Britannica czy 13-tomowa Encyklopedia PWN, żeby już nie sięgać w zamierzchłą przeszłość, do Orgelbranda) przechodzą chyba powoli do historii, choć ciągle jeszcze stanowią bardzo atrakcyjny "towar", a dla wielu osób są wręcz nobilitującym elementem wyposażenia mieszkania, nawet jeśli pokrywają się kurzem i służą jedynie za "wystrój" dowodzący poziomu kulturalnego gospodarzy.

Przyszłość należy jednak bez wątpienia do encyklopedii elektronicznych, których wprawdzie nie można czytać w łóżku ani wannie (chyba że z notebookiem czy palmtopem), ale za to są w pełni multimedialne (grafika, nagrania, animacje, filmy wideo, interaktywne prezentacje) i zawierają mechanizmy wyszukiwania, których próżno szukać w papierowych wydaniach, gdzie funkcję wyszukiwarki pełni co najwyżej pośliniony palec. W miarę upowszechniania się napędów DVD także fizyczne ograniczenia odchodzą w niepamięć, przynajmniej na długi czas, bo dysk DVD potrafi zmieścić encyklopedię z setkami tysięcy haseł i zapewne pojemność nośników znacznie wyprzedzi zdolność zespołów encyklopedystów do ich sensownego wypełnienia.

Od pierwszych polskich encyklopedii, które pojawiły się w latach 90., minęło kilka epok informatycznych, a niektórzy pamiętają jeszcze czasy, gdy w napędzie o pojedynczej szybkości (1x!) uruchamiało się Encartę i czekało pół minuty na wyświetlenie hasła. Jednak choć ogólne zasady rządzące tego rodzaju wydawnictwami niewiele się zmieniły, ich jakość jest dzisiaj nieporównywalna z pierwocinami. Przede wszystkim pojawiło się znacznie więcej multimediów, które w zasadniczy sposób zmieniają odbiór materiałów encyklopedycznych - sążniste objętościowo nagrania wideo stają się już oczywistym standardem.

Wielkim krokiem do przodu stała się pełna "hipertekstyzacja" encyklopedii, która zapewnia kontekstowe i pełnotekstowe połączenia między dowolnymi hasłami, skracając do minimum czas wyszukiwania pokrewnych informacji. Wyrafinowane narzędzia wyszukiwawcze, z zastosowaniem rozmaitych warunków logicznych i kategoryzacji, pozwalają znaleźć informacje, do których w papierowym wydaniu nigdy byśmy nie dotarli.

Wiele wydawnictw, starając się dotrzymać kroku biegowi wydarzeń, udostępnia też aktualizację przez Internet, zwłaszcza dzieł, w których informacje polityczne czy ekonomiczne odgrywają istotną rolę. W ten sposób można przetrwać nieuchronny napór codzienności aż do chwili pojawienia się następnego wydania.

Pozostaje jednak pytanie, czy wydawnictwa takie sprostają żywiołowo rozwijającym się encyklopediom sieciowym budowanym przez wolontariuszy, jak przede wszystkim Wikipedia, która natychmiast reaguje na wydarzenia. Mogą się bronić głównie profesjonalizmem, bo najszlachetniejszy nawet wolontariat nie zapewni takiej jakości, jak zawodowy zespół autorski. To rywalizacja żywiołu, reprezentowanego przez setki i tysiące amatorów, z chłodnym profesorskim profesjonalizmem - jeden i drugi mają rację bytu, aczkolwiek w miarę zwiększania się zasobów w otwartych projektach internetowych (największy z nich, angielska Wikipedia, miała w połowie września 350 tys. haseł) i poprawiania się ich jakości coraz więcej osób sięga najpierw do bezpłatnych baz wiedzy w Sieci. Niewątpliwie nacisk społeczności internetowej będzie wpływać na doskonalenie komercyjnych encyklopedii dostarczanych na płytach, więc konkurencja zapowiada się bardzo interesująco. Ciekawe natomiast, jak poradzi sobie sieciowa encyklopedia WIEM, która właśnie przeszła na pełny komercjalizm, zderzając się z polską Wikipedią, która przeżywa w tej chwili wyjątkowy rozkwit.

Najlepszy - WIEM - Wielka Internetowa Encyklopedia Multimedialna

Encyklopedia multimedialna WIEM 2004 zawiera obecnie ponad 125 000 haseł i ponad 8000 multimediów. Pośród nowości szczególnie cenny jest rozbudowany dział informacji o Unii Europejskiej. W trakcie aktualizacji informacji szczegolnie pieczołowicie zweryfikowano oraz uzupełniono hasła z dziedzin: polityka, film, teatr, muzyka, sport, chemia, turystyka, literatura współczesna. Zaktualizowano informacje o wszystkich państwach świata, a uporządkowane dane polityczne o państwach znalazły się w interaktywnej tabeli "Raport Świat 2003" - kompendium wiedzy o wszystkich krajach świata (aktualne informacje geograficzne, historyczne i polityczne). Dodano także nowe hasła informatyczne i biologiczne. Encyklopedia WIEM 2004 to także świetnie przygotowana część multimedialna - ponad 8000 pozycji: zdjęć, filmów i animacji. Doskonałym pomysłem jest baza wywiadów - spotkań znanych osób z internautami. Warto przejrzeć także bazę artykułów popularnonaukowych. Te dwie części encyklopedii to gratka dla osób niedysponujących dostępem do Internetu. Encyklopedia WIEM 2004 jest ściśle związana z komercyjnym serwisem internetowym wiem.onet.pl. W programie użytkownik znajdzie ciekawe zdjęcia przyrodnicze, filmowe (w tym kadry z filmów polskich i zagranicznych), muzyczne, sportowe czy polityczne, ilustracje wzorów chemicznych, mapy i flagi. Oprócz tradycyjnych haseł encyklopedycznych się przydatne interaktywne zestawienia i uzupełnienia oraz trochę rozrywki. Codziennie wita użytkownika interaktywne kalendarium na dany dzień.

Informacje Optimus Pascal Multimedia,http://www.opm.pl

tel. (033) 8293529

Cena 79 zł

Opłacalny - Multimedialna Encyklopedia Ucznia

Multimedialna Encyklopedia Ucznia wydana przez Wydawnictwo Naukowe PWN jest obszernym kompendium informacji związanym z programami nauczania w szkole podstawowej i gimnazjum. Nie zastępuje w żadnej mierze klasycznych podręczników ani wykładu nauczyciela i nie to jest jej celem. Systematyzuje i podaje "w pigułce" wszystkie istotne problemy objęte programem i mogące się pojawić na egzaminach. Encyklopedia nie jest więc konkurencją dla tradycyjnej nauki, lecz materiałem w pełni komplementarnym. Zaletą jest to, że w jej przygotowaniu brali udział nauczyciele. Program obejmuje ważniejsze zagadnienia omawiane w szkole - język polski, historię, filozofię, religię, sztukę, muzykę, teatr, film, media, matematykę, fizykę, informatykę, chemię, biologię, geografię i sport. Hasła zawierają zwięzłe omówienie poszczególnych tematów i są opatrzone ilustracjami. Język opisu został przystosowany do percepcji młodego człowieka. Poszczególne działy są uzupełnione słownikami pojęć, tabelami i kalendariami, a że obraz wart jest tysiąca słów, także ilustracjami, mapami, panoramami, nagraniami i animacjami. Szczególnie wartościowe są m.in. osie czasu, drzewa dynastyczne i inne tego rodzaju przekrojowe ujęcia. Technika autoodsyłaczy pozwala przechodzić do pokrewnych zagadnień, a wyszukiwarka umożliwia znalezienie w encyklopedii wszystkich haseł odpowiadających podanemu wyrazowi kluczowemu. Całość uzupełniają testy egzaminacyjne. Encyklopedię można w całości zainstalować na twardym dysku.

Informacje Wydawnictwo Naukowe PWN,http://ksiegarnia.pwn.pl

Infolinia 0 801351929

Cena 79 zł

Najlepszy - Cywilizacja - encyklopedia multimedialna PWN

Cywilizacja - encyklopedia multimedialna PWN to doskonały przykład, jak z przepastnych zasobów wydawnictwa można wykroić "subencyklopedię" o charakterze z jednej strony tematycznym, z drugiej zaś par excellence przekrojowym. Wydawnictwo dość długo przekonywało się do wejścia na rynek elektronicznych encyklopedii, ale po połączeniu PWN-owskiej tradycji z nowoczesną informatyką wkroczyło z dużym rozmachem - efektem jest od kilku lat prawdziwa lawina ogólnych i tematycznych materiałów referencyjnych o niekwestionowanej wartości merytorycznej.

Cywilizacja zawiera ok. 50 tys. haseł podzielonych na dwie główne kategorie: cywilizacja współczesna i cywilizacje starożytne, z dalszym podziałem według kryterium geograficzno-kulturowego, np. cywilizacje Ameryki prekolumbijskiej czy cywilizacja Islamu.

Wszystkie hasła zawierają wbudowane odsyłacze hipertekstowe, pozwalające wczytywać hasła objaśniające poszczególne elementy tekstu, ale możliwe jest też wyszukiwanie (za pomocą podwójnego kliknięcia) haseł zawierających wskazany wyraz. Oczywiście dostępne jest też tradycyjne wyszukiwanie pełnotekstowe - proste, z użyciem widocznego pola wyszukiwania, oraz złożone, z użyciem wielu kryteriów logicznych oraz zawężeniem do wybranej kategorii lub podkategorii. Widok Wszystkie hasła pozwala wyświetlić listę haseł w podziale na media: tekstowe, tabele, nagrania, ilustracje, mapy itd. - zakres jest wybierany za pomocą "gaszenia" lub "zapalania" bloków mediów. Osobno wydzielone są Galeria i Atlas pomników kultury. Zawartość haseł można kopiować i przenosić do innych aplikacji.

Encyklopedię można w całości zainstalować na twardym dysku, co znacznie ułatwia korzystanie z niej.

Informacje Wydawnictwo Naukowe PWN,http://ksiegarnia.pwn.pl

Infolinia 0 801351929

Cena 79 zł

Opłacalny - Nauka - encyklopedia multimedialna PWN

To kolejna encyklopedia tematyczno-przekrojowa PWN, zbudowana według efektywnie funkcjonującego schematu prezentowania materiału. Zawiera 20 tysięcy haseł poświęconych historii i współczesności nauki, podanych w taki sposób, aby były czytelne dla osób o rozwiniętych zainteresowaniach, ale niekoniecznie będących specjalistami w określonych dyscyplinach. Strona główna programu prowadzi do bloków tematycznych: Historia nauki, Ludzie nauki (m.in. pełne zestawienie laureatów Nagrody Nobla z biogramami), Dyscypliny naukowe, Teorie nauk przyrodniczych, Nagrody naukowe, Artykuły o nauce współczesnej, Galeria i Interakcje. Pomocnicze okno pomaga w dotarciu do zagadnień bardziej szczegółowych, ale możliwe jest, oczywiście, zrezygnowanie z jego pomocy i przejście do samodzielnego penetrowania zasobów encyklopedii.

Podział według kryterium mediów obejmuje teksty, ilustracje, animacje, panoramy, tabele, zestawienia i interakcje, które można włączać i wyłączać, ograniczając lub rozszerzając w ten sposób listę wyświetlonych haseł. Podobnie jak w encyklopedii Cywilizacja, dostępne jest hipertekstowe powiązanie haseł oraz pełnotekstowe wyszukiwanie proste i zaawansowane, z określeniem dodatkowych kryteriów. Bardzo interesujące są multimedialne wykłady - specjalnie przygotowane animacje ze słownym komentarzem.

Precyzyjna, obszerna informacja o charakterze formalnym oraz sposób opisu czynią Naukę materiałem, który przyciągnie uwagę ucznia i studenta, a także każdą wykształconą osobę, którą interesuje historia i aktualne problemy świata nauki.

Encyklopedię można zainstalować na twardym dysku.

Informacje Wydawnictwo Naukowe PWN,http://ksiegarnia.pwn.pl

Infolinia 0 801351929

Cena 49 zł