Okazjonalne usuwanie kurzu z obudowy komputera to za mało, aby zapewnić mu długą i bezawaryjną pracę. Dlatego podpowiadamy, jak profesjonalnie zabrać się do oczyszczania podzespołów.
Aktywnie pracuję jako dziennikarz technologiczny od 2011 roku. Specjalizuję się w tematach biznesowych, gospodarczych oraz motoryzacyjnych.
Kontakt: Piotr Opulski
Istnieją sposoby pozwalające znacznie ograniczyć ilość kurzu docierającego do elektroniki.
Systemy chłodzące komputerów nie tolerują kurzu i pyłków. Drobinki osadzają się na radiatorach, łożyskach wentylatorów i elementach kluczowych dla zachowania właściwego obiegu powietrza. W efekcie spada skuteczność chłodzenia, a temperatura podzespołów rośnie.
Najłatwiej mają użytkownicy desktopów. Już za około 100 zł mogą nabyć przyzwoitą obudowę wyposażoną w filtry przeciwpyłowe. Mowa o specjalnych filtrach umieszczonych w otworach, przy których pracują wentylatory. Zatrzymują one większość drobinek na zewnątrz komputera i są łatwe do czyszczenia. Zależnie od producenta mogą być one wykonane z metalowej siateczki lub pianki.
Jeśli problem z kurzem jest dotkliwy, można pomyśleć o zainstalowaniu w pomieszczeniu oczyszczacza powietrza. Nie musi być to sprzęt z filtrami węglowymi – wystarczą podstawowe filtry HEPA. Rozwiązanie to docenią przede wszystkim właściciele biur, w których pracuje wiele stacji roboczych. Ich regularne czyszczenie może być kłopotliwe, a cena oczyszczacza rozłożona na liczbę komputerów pracujących w pomieszczeniu może okazać się nieznacząca.
Aby wykonać gruntowne porządki w komputerze stacjonarnym, należy rozebrać go na części.
Prace przy komputerze stacjonarnym mogą być całkiem angażujące, bo na ogół wymagają zdjęcia obudowy. W większości przypadków najpierw należy odkręcić śruby znajdujące się w jej tylnej części. Zależnie od modelu zdejmuje się jedynie lewy, boczny panel albo ściąga razem wszystkie ścianki. Pamiętaj, że rozebranie części podzespołów (zasilacz, karta graficzna) może wiązać się z utratą gwarancji. Jeśli planujesz czyścić komputer w okresie ochrony gwarancyjnej, warto zweryfikować, które elementy mają plomby.
Podzespoły wewnątrz komputera wyglądają na delikatniejsze, niż są w rzeczywistości, więc obawiaj się ich dotykać czy potraktować powietrzem pod ciśnieniem. Pył i kurz lubią się ukrywać pod płytą główną oraz w radiatorach poszczególnych podzespołów. Podczas regularnych czynności konserwacyjnych wystarczy zebrać widoczny w obudowie kurz, a także za pomocą pędzelka wygarnąć pył z wentylatorów i zewnętrznych części podzespołów.
Pył osiadający na wentylatorach najlepiej strącić pędzelkiem, a dopiero później wciągnąć za pomocą odkurzacza.
Podczas regularnych czynności konserwacyjnych wystarczy zebrać widoczny w obudowie kurz, a także za pomocą pędzelka wygarnąć pył z wentylatorów i zewnętrznych części podzespołów. Pędzelek nie musi być specjalistyczny, wystarczy, żeby nie gubił włosia.
Wewnątrz obudowy zawsze kryje się więcej kurzu, niż wskazują wstępne oględziny.
Większość prac konserwacyjnych da się wykonać bez dodatkowych narzędzi. Jeśli naprawdę przyłożysz się do porządków, możesz potrzebować wkrętaka krzyżakowego i płaskiego oraz szczypiec wydłużonych. Najlepiej, jeśli narzędzia będą namagnetyzowane – wtedy oszczędzimy sobie nerwów z uciekającymi śrubami. Zestaw profesjonalnych narzędzi do czyszczenia i serwisowania komputera może kosztować od 30 do 50 zł. Własny pakiet skompletowany z wkrętaków i szczypiec można kupić w podobnej cenie.
Przyda się również odkurzacz ustawiony na minimalną moc albo puszka sprężonego powietrza. Ogólnie rzecz biorąc, kurz lepiej wydmuchiwać, niż wciągać.
Przy używaniu odkurzacza należy zwracać uwagę na sytuację, gdy rura odkurzacza zbliżona do wentylatora napędza jego łopatki w odwrotnym kierunku niż sugerowany. Wtedy chłodzenie może zadziałać jak miniaturowa prądnica, która wygeneruje napięcie, zdolne uszkodzić inne podzespoły. Wystarczy więc zachować nieco rozsądku i uwagi, a w razie potrzeby zablokować śmigła wentylatorów.
Puszkę sprężonego powietrza, która wystarczy na przynajmniej dwukrotne czynności porządkowe, da się kupić za zaledwie 5–20 zł
Pierwszym elementem, który można zdemontować na potrzeby czyszczenia desktopa, jest karta graficzna.
Wyjęcie karty graficznej nie powinno stanowić problemu. Jedna śruba może przytwierdzać ją do obudowy, a slot trzymający ją w płycie głównej może być wyposażony w plastikowy zamek, który, zależnie od konstrukcji, trzeba wcisnąć lub odciągnąć. Jeśli karta jest pasywna (nie posiada wentylatorów), nie ma potrzeby jej rozbierać. Wystarczy wybrać pył z radiatora za pomocą pędzelka, a następnie przedmuchać całość sprężonym powietrzem. Natomiast gdy karta ma wentylatory, może okazać się, że dostęp do radiatora jest zabudowany (aby wymusić określony kierunek ciągu powietrza). Jeśli tak jest, może być niezbędne odkręcenie całego chłodzenia, wraz z wymianą pasty termoprzewodzącej na procesorze graficznym.
W większości przypadków nie będzie to konieczne. Bezpieczniejszym i efektywnym rozwiązaniem jest zdjęcie samych plastikowych osłon razem z przytwierdzonymi do nich wentylatorami. Są one zazwyczaj przymocowane kilkoma śrubkami. Podczas demontażu należy zachować ostrożność. Wentylator może być przytwierdzony do osłony. Jeśli tak jest, należy poszukać przewodu wpiętego do PCB karty graficznej. Zazwyczaj można go łatwo wypiąć, uwalniając tym samym osłonę. Kurz z radiatora usuwa się pędzelkiem i sprężonym powietrzem, a następnie składa kartę.
Na fotografii przykładowa karta graficzna przed zdjęciem osłony z chłodzenia i po jej zdjęciu.
Kolejnym elementem wartym zdemontowania jest zasilacz komputerowy.
Przed wyjęciem z obudowy należy odłączyć zasilacz od płyty głównej i wszystkich podzespołów, zapamiętując wszystkie połączenia. Aby niczego nie pomylić, można oznaczyć przewody kolorowymi nitkami. Obudowę zasilacza rozłożysz, odkręcając kilka śrub, a wnętrze oczyścisz sprężonym powietrzem, zwracając szczególną uwagę na radiatory oraz wentylator.
Z obawy przed utratą gwarancji wiele osób, a nawet serwisów, pomija czyszczenie zasilacza. Tymczasem zaniedbania takie jak prezentowane na zdjęciu mogą spowodować uszkodzenia wielu podzespołów.
W trakcie oczyszczania peceta zachowaj ostrożność przy demontażu radiatora procesora.
Przykładowo standardowe chłodzenie Intela wykorzystuje cztery „śledzie”, które odepniesz, przekręcając je i wyciągając do góry. Ich ponowny montaż polega na ich dociśnięciu i ponownym przekręceniu do pozycji wyjściowej. Jeśli masz do czynienia z jakimkolwiek rodzajem czteropunktowego mocowania, nie odbezpieczaj i zabezpieczaj go w kolejności od 1. do 4. punktu, ale naprzemiennie (1–3, 2–4). Unikniesz w ten sposób przemieszczania się elementów podczas prac. Nawet prawidłowo odpięty radiator może nie chcieć odczepić się od procesora przez zaschniętą pastę termoprzewodzącą. Absolutnie nie należy wyciągać go siłą, gdyż grozi to uszkodzeniem podstawki procesora.
Warto spróbować przekręcić chłodzenie w miejscu, nie wypinając przy tym procesora, tym samym krusząc pastę. Następnie zarówno stopę radiatora, jak i procesor należy oczyścić ściereczką nawilżoną acetonem bądź spirytusem. Nową pastę kupisz w tubie o pojemności 4 ml. Nałóż cienką warstwę i rozprowadź ją równomiernie na procesorze. W razie potrzeby możesz sobie pomóc plastikową kartą.
Jeśli przy okazji czyszczenia peceta zdecydujesz się na demontaż układu chłodzącego procesor, pomyśl także o wymianie materiałów termoprzewodzących.
Zależnie od producenta możesz spotkać się z dwoma rozwiązaniami. Pierwszym i mniej popularnym są pasty termoprzewodzące. Drugim, częściej stosowanym, okazują się termopady – to rodzaj samoprzylepnej taśmy termoprzewodzącej. Niestety, występują one w różnych wariantach, dlatego przed rozpoczęciem prac warto zweryfikować wymiary termopadów zastosowanych w komputerze. Resztki starej pasty lub ślady po zużytych termopadach usuniesz za pomocą acetonu lub spirytusu naniesionego wcześniej na ściereczkę. Nową pastę termoprzewodzącą kupisz w strzykawce ułatwiającej aplikację (zwykle 4-gramowe opakowanie wystarczy). Zależnie od producenta zapłacisz za nie od 10 do 25 zł. Termopady znajdziesz w formie pasków do samodzielnego docięcia. Pojedynczy pasek, który wystarczy na jeden komputer, kosztuje od 5 do 15 zł.
Czyszczenie laptopa w serwisie z wymianą materiałów termoprzewodzących kosztuje zwykle od 80 do 150 zł. Taka inwestycja jest warta uwagi, jeśli posiadasz urządzenie o nietypowej budowie, albo nie możesz samodzielnie dobrać rozmiarów termopadów.
Kompleksowe czyszczenie laptopa nie jest trudne, lecz może zająć nawet godzinę.
Zaczynamy od odkręcenia wszystkich śrub widocznych w dolnej części obudowy laptopa. Może być ich nawet kilkanaście, więc łatwo jakieś niechcący pominąć. Następnie należy zdjąć pokrywę obudowy. Niestety, producenci stosują różne rozwiązania w tym zakresie. Warto sprawdzić, czy po odkręceniu śrub dolna część obudowy nie zsuwa się w jedną stronę. Jeśli osłony nie da się odsunąć, prawdopodobnie została ona przymocowana za pomocą zatrzasków. Ich odczepienie będzie wymagało użycia siły. Najlepiej podważyć ją płaskim, podłużnym narzędziem w jednym punkcie i powoli odczepiać kolejne zaczepy. Nie należy ściągać osłony zbyt raptownie. Niektóre komputery oferują dostęp do wnętrza po zdjęciu klawiatury, a nie dolnej osłony. Procedura rozebrania obudowy jest w tym wypadku taka sama, ale należy przy okazji odpiąć kilka kabli od płyty głównej, które przy gwałtownym szarpnięciu mogłyby ulec uszkodzeniu.
W laptopie, w przeciwieństwie do komputera stacjonarnego, nie trzeba odpinać żadnych podzespołów, aby wykonać solidne czyszczenie. Nagromadzony pył usuwa się sprężonym powietrzem i pędzelkiem, skupiając się na miejscach w pobliżu wentylatorów. Co istotne, w 90% laptopów układ chłodzący jest demontowalny. Jego mocowanie to zazwyczaj kilka śrub. Warto go zdemontować, jeśli wcześniej zaniedbało się porządki. Najwięcej kurzu gromadzi się zawsze w radiatorze sąsiadującym z wentylatorem. Gdy go zdemontujesz, możesz odkryć duże skupisko pyłu, które usuniesz za pomocą sprężonego powietrza i pędzelka.
![Jak sprawdzić stan i status baterii w laptopie? [PORADNIK]](https://www.pcworld.pl/g1/news/thumbnails/3/4/347868_IMG_3519_JPG_80_adaptiveresize_135x78.webp)
PC World ułatwia podejmowanie właściwych decyzji zakupowych poprzez liczne testy najnowszego sprzętu i osprzętu, oprogramowania oraz usług internetowych
Kopiowanie, reprodukcja, retransmisja lub redystrybucja jakichkolwiek materiałów zamieszczonych w serwisie PC World w całości lub w części, w jakimkolwiek medium lub w jakiejkolwiek formie bez oficjalnej zgody wydawnictwa jest stanowczo zabronione.
