Pierwsze kroki z Linux Mint - instalacja, programy i sterowniki

Linuks czy Windows, Windows czy Linuks, spór o to, który z systemów jest lepszy trwa. Każde ze środowisk ma grono zagorzałych zwolenników i przeciwników, a każda z grup swoje racje. Część argumentów za i przeciw jest uzasadniona, a część mocno naciągana. Nie chodzi nam jednak o to, by podsycać rywalizację i swoje poglądy na siłę wmuszać innym. Istotniejsza jest wiedza, znajomość zalet i wad obydwu rozwiązań i możliwość świadomego wyboru.

Realizowaliśmy już podobne tematy ale tylko nieustannie sprawdzając, powtarzając i głośno mówiąc można zmienić stereotypowe myślenie szerokiej rzeszy użytkowników. Tym razem przyjrzymy się dystrybucji Linux Mint uznawaną przez wielu za najbardziej przyjazną. Zobaczymy, czy zwykły użytkownik będzie w stanie zainstalować system i bez specjalnego przygotowania wykonać w wszystkie najważniejsze operacje. A może nie uda się zrobić nic bez konsoli. To moja pierwsza instalacja tej wersji Linuksa. Jestem, jak określiłoby to wiele osób, człowiekiem Windows, choć chętnie korzystam z Ubuntu. Mam nadzieję być obiektywnym w swoich obserwacjach i oczekuję, że zwrócicie mi uwagę jeżeli będzie inaczej.

Nie taka instalacja straszna

Instalacja to jeden z tych elementów, którzy przeraża niedoświadczonych użytkowników. Nie ma znaczenia czy trzeba uruchomić nowy komputer z Linuksem czy z Windows. Stereotyp Linuksa kojarzonego z tekstową konsolą czy oddzielnymi partycjami na system, dane i plik wymiany potęguje jednak te obawy. Czy słusznie? Zdecydowanie nie. Jeżeli radzisz sobie z reinstalacją Windows nic cię nie zaskoczy. Tradycyjnie Mint, jak Windows oczekuje wybrania wersji językowej i wskazania partycji, na której umieszczone zostaną pliki systemowe. Możesz skorzystać z istniejącego podziału dysku bądź stworzyć całkowicie nowy. Należy zwrócić jednak uwagę, że narzędzie do tworzenia partycji jest bardziej skomplikowane niż jego odpowiednik z Windows. Nie jest to oczywiście nic z czym nie można sobie poradzić ale nowe, spotykane po raz pierwszy pojęcia czy nieznane systemy plików wymagają chwili zastanowienia.

Do prawidłowej instalacji w zupełności wystarczają jednak ustawienia domyślne, a te nie wymagają zagłębiania się w szczegóły. Linux Mint automatycznie określa strefę czasową i wymaga potwierdzenia układu klawiatury. Trzeba też wprowadzić dane użytkownika. Czyż nie są to dobrze znane operacje? Czas instalacji to mocna strona systemu. Uruchomienie nowego linuksa nie zabiera go dużo.

Pierwsze kroki

Zanim będzie można skorzystać z funkcji systemu trzeba się do niego zalogować. Nic nowego. W przypadku Linux Mint przed logowaniem musisz podjąć jednak jeszcze jedną decyzję - jakiego interfejsu chcesz używać. Jeżeli twój komputer oferuje wystarczającą moc obliczeniową możesz skorzystać z najnowszych rozwiązań Gnome 3 i rozszerzeń MGSE. To chyba najmniej bolesne rozwiązanie dla osób przyzwyczajonych do rozwiązań Microsoftu. Jeżeli jest zbyt słaby, nie zostaną one w ogóle włączone. W tej sytuacji dotychczasowi użytkownicy Windows mogą skusić się na MATE, wariant Gnome 2.

Po zalogowaniu pierwsza przykra niespodzianka, część nazw funkcji i elementów systemu jest w języku angielskim. To może zrazić użytkownika korzystającego z systemu pierwszy raz. Być może spowodowane jest to tym, że wybraliśmy do instalacji najnowszą wersję ale jeżeli polski interfejs jest oferowany przez instalator to powinien być kompletny. Poza tym wszystko "prawie znajome". Jest menu startowe i przycisk przełączania do widoku pulpitu. W menu zdecydowanie większy porządek niż w Windows. Zainstalowane aplikacje nie są wyświetlane od razu w postaci długiej listy ale posegregowane w zależności od przeznaczenia i umieszczone w odpowiednich podmenu. Zaznaczenie grupy powoduje prezentację zawartych w niej narzędzi. Co ważne, opisane są one nie tylko nazwą ale podane jest ich zastosowanie. Menu startowe zawiera także zestaw ulubionych programów. Można go dowolnie zmieniać i rozbudowywać. Przyciski otwartych okien pojawiają się na pasku u dołu okna. Tyle podobieństw. Pulpit Linux Mint zawiera również kilka dodatkowych, przydatnych i wygodnych elementów. Standardowo w system wbudowana jest obsługa pulpitów wirtualnych do których dostęp dają przycisk na dolnym pasku. Pasek górny zaś prezentuje informacje o aktualizacjach, wyświetla zegar z kalendarzem i terminarzem, umożliwia sterowanie głośnością i daje dostęp do funkcji wylogowywania czy wyłączania komputera. Bardzo wygodne rozwiązanie. Widok pulpitu może być również przełączony w tryb menedżera okien i zainstalowanych programów. Służy do tego przycisk po lewej stronie górnego paska.

Pozostaje jedynie sprawdzić, czy trudno zmienić ustawienia systemu. Menu startowe zawiera grupę Narzędzia systemowe. Logicznym jest szukanie funkcji konfiguracyjnych w tym właśnie miejscu. I tak jest w rzeczywistości. Poza tym, podobnie jak w Windows można kliknąć pulpit prawym przyciskiem myszy i wybrać z menu kontekstowego polecenie zmiany tapety. Wszystko dobrze zorganizowane i łatwo dostępne.

Potrzebny mi nowy program

Zestaw programów oferowanych z systemem jest rozbudowany. Są narzędzia do pracy i aplikacje służące rozrywce, programy do komunikacji z innymi użytkownikami i przeglądania zasobów sieci. Mocna strona systemu to zawarty w nim pakiet biurowy LibreOffice. Przyzwoity arkusz kalkulacyjny i edytor tekstu, narzędzie do tworzenia prezentacji czy edytor grafiki. Wystarczy do tworzenia zaawansowanych dokumentów oraz wymiany większości plików z użytkownikami MS Office. Konwersję powinieneś jednak wypróbować w praktyce. Nie zawsze będzie ona funkcjonowała prawidłowo. Kłopoty pojawią się na przykład w arkuszach kalkulacyjnych z rozbudowanym formatowaniem, takich, które pobierają dane zewnętrzne czy zawierających makra.

Domyślny odtwarzacz Totem Movie Player nie odczytuje automatycznie plików z napisami, trzeba je wskazać ręcznie. Należy również pamiętać by zmienić ich kodowanie na UTF8. W przeciwnym razie pojawi się kłopot z wyświetlaniem polskich czcionek. Nic nie stoi na przeszkodzie jednak by użyć innego programu - są w Linux Mint jeszcze trzy. Dla przykładu w VLC Media Player nie spotkają cię żadne przykrości. Co ważne w trakcie wielokrotnych prób odtwarzania różnych filmów zapisanych w wielu formatach, ani razu nie pojawiły się problemy z brakiem kodeków. Wszystko co niezbędne było już w systemie. Mint zawiera także przeglądarkę Firefox i program pocztowy Thunderbird, znajdziesz tu Gimpa. Nie działa za to organizer Evolution. Próba jego uruchomienia z poziomu górnego paska kończy się komunikatem błędu. W praktyce jednak do większości najpopularniejszych zastosowań są odpowiednie programy. W Linux Mint można bez problemu edytować teksty i arkusze kalkulacyjne, przygotowywać prezentacje, edytować grafikę odtwarzać filmy, muzykę oraz wypalać płyty. Podobnie jest z przeglądaniem Internetu, obsługą poczty elektronicznej i różnych protokołów komunikacyjnych. Reszta narzędzi nie zawsze oferuje najwyższą jakość i największe możliwości ale chyba nie o to chodzi. W końcu Windows domyślnie też ma najczęściej tylko podstawowe programy. Ważne co i jak można doinstalować.

Menedżer oprogramowania umieszczony został w menu startowym, w ulubionych. Prezentuje on w czytelny sposób informacje o dostępnych programach, jakie można zainstalować w systemie i tych, które już się w nim znajdują. Aplikacje są podzielone na kategorie, działa wyszukiwarka. Każdy rekord jest opisany, spora część oceniona i zrecenzowana przez użytkowników. Wszystko funkcjonuje jak sklep z oprogramowaniem Apple lub Google ale za nic nie trzeba płacić. Nie trzeba też samemu szukać interesujących narzędzi w Internecie. To doskonałe rozwiązanie. Wśród dostępnych pakietów jest na przykład znana użytkownikom Windows Picasa, Skype, wektorowy Inkscape czy edytor Audacity.

Ratunku! Nie działa moja igłówka

Brak sterowników i problemy z prawidłowym funkcjonowaniem wielu urządzeń to do pewnego momentu jeden z poważniejszych straszaków używanych przez przeciwników dowolnej dystrybucji Linuksa. Należy jednak uczciwie przyznać, że to kolejny mit. Przeczy temu instalacja wykonana na wielu różnych, nowszych i starszych konfiguracjach sprzętowych, oraz próby uruchomienia pokaźnego zestawu często używanych podzespołów i peryferiów. Nie zawiodła żadna drukarka ani skaner, funkcjonowały prawidłowo wszystkie tradycyjne i bezprzewodowe karty sieciowe, nie było kłopotów z grafiką czy urządzeniami wielofunkcyjnymi i kamerami internetowymi. Nie udało się nam jedynie przetestować kart telewizyjnych na które narzekają niektórzy użytkownicy Linuksa.

Część urządzeń jest wykrywana automatyczne inne trzeba zainstalować samemu (na przykład niektóre drukarki). Kompletnie zawodzi graficzny moduł dodawania drukarek sieciowych. Komunikat informujący o konieczności instalacji i uruchomienia dodatkowych usług przerazi i pozostawi bezradnym nie tylko początkującego użytkownika. Choć okazuje się, że problemem nie są sterowniki, a brak dokładnego przetestowania i dopracowania wersji 12 Linux Mint (wersja 11 działa w tym zakresie prawidłowo) może to skutecznie zniechęcić wiele osób. Czyżby zbędny pośpiech i wypuszczanie na rynek niedopracowanych produktów to nie tylko problem wydawcy Windows? Z drugiej jednak strony trafiały się urządzenia, które do prawidłowego funkcjonowania w Windows wymagały doinstalowywania sterowników dostarczonych przez producentów, a w Linux Mint startowały automatycznie.

Wniosek z przeprowadzonych testów i obserwacji jest jeden. Problem braku sterowników urządzeń do dystrybucji Linux Mint właściwie nie istnieje. Poza tym muszę zgodzić się z moim kolegą redakcyjnym, który pod tym samym kątem analizował jakiś czas temu Ubuntu - brak driverów to nie wina systemu, a producentów urządzeń, którzy z różnych przyczyn nie udostępniają wersji linuksowych. A już na pewno nie jest to powód do kolejnego sporu Windows - Linuks. Użytkownicy systemów Microsoftu pamiętają zapewne problemy ze zgodnością urządzeń po zmianie XP na Vistę. Niezłe zamieszanie. Jedyny zarzut w kwestii driverów dotyczący środowiska linuksowego może być taki, że trudno jest być może przygotować odpowiednie pliki sterujące ze względu na mnogość różnych odmian, dystrybucji i wariantów Linuksów. Przydałaby się zapewnie większa unifikacja.