Środa Popielcowa – co symbolizuje i jak ją obchodzić

Większości z nas Środa Popielcowa nierozerwalnie kojarzy się z tzw. tłustym czwartkiem i w sumie słusznie. Ponieważ ten wyjątkowy czwartek jest właśnie symbolem tego, iż rozpoczyna się ostatni tydzień karnawału, a co za tym idzie, ostatnia szansa na pofolgowanie sobie w uciechach związanych z jedzeniem. Popielec natomiast to definitywne zakończenie „rozpusty” i początek Wielkiego Postu, który wbrew pozorom nie do końca trwa te oficjalne 40 dni, ale właściwie 46, ponieważ niedziele nie wchodzą w jego skład. Po zakończeniu tego okresu rozpoczynają się Święta Wielkanocne czyli symbol odrodzenia, radości i obfitości. Środa Popielcowa to przede wszystkim dzień pokuty. Podobnie zresztą jak cały post, jest to okazja do odpokutowania swoich grzechów, głównie za sprawą poszczenia w jedzeniu i piciu, a także proszenia Boga o przebaczenie win.

Skąd wzięła się Środa Popielcowa?

Co ciekawe, w początkach chrześcijaństwa pokuta obejmowała zaledwie 40 godzin i miała miejsce w Wielki Piątek i Wielką Sobotę. Zmieniło się to dopiero na początku czwartego wieku, za sprawą postanowień Soboru Nicejskiego, natomiast dziś obowiązująca forma Wielkiego Postu uformowana została na przełomie VI i VII wieku. Z kolei przypadająca na pierwszy dzień postu środa, zaczęła być jego symbolem i świętem.

Sam nazwa z kolei, wzięła się od starego obrzędu, który początkowo był odprawiany w innym terminie, a dopiero później przeniesiono go na pierwszy dzień postu właśnie. Polegał ona na symbolicznym wypędzaniu „publicznych pokutników”, na których ciążyły ciężkie grzechy. Następnie przystępowali oni do spowiedzi przed biskupem i byli prowadzeni przed kościół. Podczas wprowadzania ich do środka, posypywano ich głowy popiołem na znak pokuty. Następnie, w trakcie odprawiania obrzędów byli święceni kropidłem wraz z przeznaczonymi dla nich szatami pokutnymi. Po kolejnych modlitwach, w trakcie których leżeli na posadzce kościoła, pokutnicy zostawali z niego wypędzani. Dopiero odbycie takiej pokuty umożliwiało tym ludziom „powrót na łono społeczności”. W późniejszym czasie zachęcano, aby w obrzędzie brali udział wszyscy wierni, ale już w bardziej symbolicznej formie.

Jak jednak obchodzić Popielec

Środa Popielcowa, jak wspomniano, jest dniem pokuty, podczas którego w trakcie Mszy Świętej zamiast odprawiania sakramentu pokuty, głowy zgromadzonych wiernych są posypywane popiołem. Poprzedzone jest to też specjalną modlitwą o odpuszczenie grzechów i prośbami do Boga o wybaczenie. W tym dniu obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów i napojów, co nie oznacza głodówki w żaden sposób, a raczej zalecenia o lekkich posiłkach i najlepiej (choć niekoniecznie) zrezygnowaniu z mięsa.

Niestety, ze względu na obowiązujące obostrzenia oraz pandemię uczestnictwo w Mszy Świętej z okazji Popielca w 2021 roku jest nie tylko utrudnione, ale wręcz niebezpieczne. Na szczęście, teraz niemal już każdy posiada połączenie z internetem i odpowiednie do tego narzędzia, więc nic nie stoi na przeszkodzie, aby wziąć symboliczny udział w Mszy Świętej Online. Tym bardziej, że na takich stronach, jak choćby msza-online.pl możemy oglądać msze na żywo i wybrać sobie zarówno odpowiadającą nam godzinę, jak i miejsce, z którego chcemy oglądać relację. W związku z powyższym, dostępne są także transmisje z obrzędów przeprowadzanych w innych językach niż polski.

Warto też zaznaczyć, że to właśnie Popielec jest źródłem popularnego zwrotu o „posypywaniu głowy popiołem”, jako oznaki przyznania się do winy i wyrażenia za niż żalu.

Jeśli jednak podczas postu zatęsknicie za słodkościami to mamy dla was listę smakowitych gier, wręcz stworzonych na obżarstwo w stylu tłustego czwartku, a znajdziecie je tutaj.