Technologie w projektorach

Projektory CRT

Wykorzystuje się w nich najstarszą technologię generowania obrazu, czyli wyświetlanie za pośrednictwem trzech lamp kineskopowych o trzech podstawowych barwach - czerwonej, zielonej i niebieskiej. Urządzenia te są duże, ciężkie i mocno się nagrzewają, dlatego w żadnym wypadku nie nadają się do instalacji prowizorycznych, amatorskich. Aby projektor CRT wyświetlał obraz z optymalną jakością, należy go bardzo precyzyjnie ustawić, zsynchronizować strumienie światła z trzech lamp tak, abyśmy uzyskali idealną zbieżność kolorów. Jeśli wymagania te zostaną spełnione, projektor CRT zaoferuje obraz doskonałej jakości, bardzo zbliżonej do znanej z profesjonalnych sal kinowych. Kolory CRT charakteryzuje swoiste ciepło barw, a głębia obrazu jest niedościgniona. Bardzo dobry jest również kontrast i umiejętność gradacji poziomów czerni. Nie ma jednak róży bez kolców, co również odnosi się do modeli CRT. Ich wadą jest niewielka jasność, dlatego nadają się do oglądania filmów wyłącznie w całkowicie zaciemnionych pomieszczeniach. Nie mniejszym minusem jest ich cena - nawet za tańsze modele trzeba zapłacić kilkakrotnie więcej niż za odpowiednie projektory LCD i w przybliżeniu tyle, co za najwyższej klasy urządzenia DLP.

Badanie jasności, czyli ANSI lumeny

Wiele osób, planując zakup projektora, już przy pierwszym kontakcie z ofertą napotyka podstawowy parametr podawany przez producentów - ANSI lumeny. Niewielu tzw. specjalistów potrafi jednak wyjaśnić, na podstawie czego są one wyliczane i jak się zabrać do fachowych pomiarów. Dlatego w prasie, przy okazji nielicznych testów sprzętu tego typu, najczęściej napotykamy lakoniczne określenia typu "projektor świeci mocno i obraz jest wyraźny". To oczywiście może powiedzieć wiele o produkcie, jednak dopiero wtedy, gdy jest poparte odpowiednimi danymi wyniesionymi z pomiarów.

Zacznijmy więc krótkie wyjaśnienie najważniejszych cech związanych z parametrem jasności. Współczynnik lumenów to natężenie światła emitowanego przez projektor. Może on powiedzieć niejedno o potencjale projektora, jednak nie jest równoznaczny z poziomem jasności, który uzyskamy w praktyce, podczas projekcji na ekranie. Jasność jest zależna od wielu czynników, związanych bardzo mocno z parametrami samego ekranu, a w szczególności z jego rozmiarem i materiałem, z którego został wykonany.

Wartość lumenów niełatwo zmierzyć. Wymyślono jednak metodę najdoskonalszą, którą stosujemy także w naszej redakcji. Mierzymy jasność, jaką generuje projektor na całej powierzchni ekranu (można to mierzyć np. w luksach czy - jak robimy to my - w jednostkach EV (jednostki EV można też bez trudu przeliczyć na luksy i odwrotnie).

Jak więc obliczyć siłę światła generowaną przez projektor? Według następującego wzoru:

Jasność (w lumenach) = siła światła zmierzona przy powierzchni ekranu x powierzchnia ekranu (w m2).

Ten wzór nie byłby jednak całkowicie poprawny, bo w zależności od jakości projektora wartości jasności zmierzone w różnych punktach ekranu mogą się różnić mniej lub bardziej. Metoda mierzenia lumenów została usystematyzowana w specyfikacji ANSI (American National Standards Institute), jednostki koordynującej procesy standaryzacji. Instytut ten ustalił standard respektowany przez producentów projektorów. Dzięki temu klienci mają szansę na łatwiejsze porównywanie parametrów poszczególnych modeli różnych producentów. Jest jedno "ale" - wyniki pomiarów muszą być rzetelnie podawane. Nie zawsze tak jest, dlatego nie wierzymy w zapewnienia producentów i przeprowadzamy identyczne pomiary dla wszystkich projektorów.

Pomiarów dokonuje się na całej powierzchni białego ekranu. Jasność strumienia świetlnego mierzona jest w dziewięciu punktach, a końcowy wynik dający wartość ANSI powstaje po obliczeniu średniej z pomiarów w tych właśnie dziewięciu miejscach.

Podczas wymiarów jak na dłoni widać, czy cała powierzchnia jest rozświetlana równomiernie, czy też spadki tego parametru są wyraźne. Oczywiście, im bliżej równych wartości, tym lepsze urządzenie.

Ekran to ważna rzecz

O wyższości prezentacji obrazu z projektora na ekranie raczej nie trzeba nikogo przekonywać. Okazuje się jednak, że nawet osoby, które mają projektor, bardzo często odkładają zakup specjalnego ekranu na później i wyświetlają obraz na gładkiej ścianie. Oczywiście i na ścianie obraz o ogromnych rozmiarach robi wrażenie, ale jeśli chcesz wykorzystać do maksimum możliwości projektora, to ekran jest wyposażeniem podstawowym. Nieco inaczej wygląda kwestia w przypadku osób, które podróżują i korzystają z projektora kilka razie dziennie w różnych miejscach. Trudno wymagać, aby na przykład handlowiec przemieszczał się z przenośnym ekranem, laptopem i projektorem jednocześnie. Kwestię laptopa częściowo już rozwiązano, wbudowując w pewne modele projektorów czytniki kart pamięci, na których można zapisywać przygotowane prezentacje. Z ekranem jest już nieco więcej kłopotu, bo w różnych pomieszczeniach można napotkać nieprzewidziane utrudnienia. Na przykład w biurze, gdzie wszystkie ściany są pomalowane na kolor inny niż biały, kolory z projektora będą nienaturalne. Jest jednak i na to sposób - korekta balansu bieli. Dzięki niej przy odrobinie wysiłku i cierpliwości możemy tak skonfigurować dobór składowych wyświetlanych barw, że nawet na niebieskiej czy żółtej ścianie obraz będzie zachowywał naturalne kolory. Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie projektory mają tę funkcję.

Najpopularniejsze są białe matowe ekrany. Bywają też modele ze specjalnymi powłokami, zwiększającymi odbicie światła. Pozwala to na polepszenie widoczności na ekranie podczas oglądania obrazu pod dużym kątem. Jednakże zwykle powłoki takie powodują przejaskrawianie kolorów, dlatego najczęściej należy używać ekranu matowego, niewpływającego na tę cechę obrazu. Ekran nie tylko umożliwia poprawną reprodukcję barw, ale wpływa pozytywnie na wszelkie inne cechy obrazu. Dzięki jego nieco porowatej fakturze poprawia się ostrość, detaliczność, a biała powierzchnia pozwala na uzyskanie dobrego kontrastu. Dla wygodnickich są też ekrany rozwijane i zwijane mechanicznie z bezprzewodowym sterowaniem.