W roli reżysera dźwięku

Krajobrazy filmowane z otwartego okna pędzącego pociągu lub utrwalony na taśmie spacer po nadmorskim molo mogą być piękne wizualnie, ale towarzyszący nagraniu szum wiatru może zamienić projekcję w koszmar. Jak uatrakcyjnić monotonne rodzinne nagrania i wyjść z dźwiękowych opresji.

Rolę dźwięku w filmie trudno przecenić. Historia kinematografii niemal od początku wykorzystywała efekty audio. W czasach Charlie Chaplina była to przede wszystkim muzyka, która stanowiła substytut całej ścieżki audio. Najczęściej wyglądało to tak, że siedzący z boku pianista grał w rytm scen, które odgrywały się na ekranie. Gdy celuloid w końcu przemówił, do głosu zaczęły dochodzić dialogi. Ich władza nie była jednak nigdy absolutna, czego wyraz mamy także i dzisiaj, szczególnie w przypadku takich gatunków filmowych, jak musical ("Chicago") czy film muzyczny ("Dirty Dansing"). Są filmy, które zapadły w pamięć widzów niemal wyłącznie dzięki muzyce, jak na przykład "Misja" z poruszającymi kreacjami Roberta De Niro i Jeremiego Ironsa. Takich przykładów jest naprawdę dużo.

Domowe studio

Za harmonijną kompozycję wszystkich elementów składowych ścieżki audio odpowiada reżyser dźwięku. Profesjonalne studia filmowe zatrudniają całe zespoły specjalistów od dźwięku: od wspomnianego reżysera, poprzez obsługę studia nagrań, do osoby trzymającej mikrofon na wysięgniku. Oczywiście w amatorskiej produkcji wygląda to znacznie prościej. Nie oznacza to jednak, że sami musimy męczyć się z niezbyt szczęśliwie przemyślaną ścieżką audio naszego filmu? Programy do montażu filmowego, nawet te najbardziej amatorskie, pozwalają na korektę, a nawet rozbudowę tej ścieżki. Zobaczmy, co proponuje Pinnacle Studio 9.

Większość produkcji komercyjnych wymaga zastosowania efektów dźwiękowych (trzaśnięcie drzwiami, zderzenie samochodów, szczekanie psów itp.) oraz tła muzycznego, na które składają się utwory skomponowane specjalnie dla danej produkcji lub znane piosenki z list przebojów. Również w tworzonych przez nas filmach można używać różnych typów dźwięków. Wraz z programem Pinnacle Studio instalowany jest np. zestaw efektów dźwiękowych w formacie wav, a z wielu źródeł można uzyskać jeszcze dodatkowe efekty. Dla tych, którzy w kwestii muzyki nie mają zbyt dużej orientacji, pomocne może okazać się narzędzie automatycznego tworzenia ścieżki muzycznej w jednym z wybranych stylów i o dowolnym czasie trwania. Tego rodzaju tła muzyczne stosuje się najczęściej w prostych filmach instruktażowych i reklamowych. Na oś czasu można też przenosić pliki mp3 znajdujące się w albumie lub importować ścieżki z dysków CD, korzystając z narzędzia "Audio z CD". Narzędzie "Narracja" - jak sama nazwa wskazuje - umożliwia dodawanie komentarzy podczas przeglądania edytowanego materiału wideo.

Również po dodaniu ścieżki dźwiękowej do filmu można ją modyfikować na wiele sposobów, stosując np. stopniową zmianę głośności, lub zmieniać pozycjonowanie ścieżek w miksie stereo bądź przestrzennym. Można też zmieniać pozycjonowanie w obrębie jednej ścieżki lub stosować efekty dźwiękowe dostępne w programie Pinnacle, jak na przykład redukcja szumów i pogłos. Ale po kolei.

Rozróżnienie ścieżek

Kiedy wprowadzany jest nowy klip wideo, oryginalny zapis audio zawsze zostanie umieszczony na ścieżce audio (dalej nazywanej "Oryginalnym audio"), nowa narracja zawsze znajdzie się umieszczona na ścieżce "Efekty dźwiękowe i narracja", a nowe audio z dysku CD i automatyczne klipy za każdym razem zostaną dodane do ścieżki muzycznej (dla rozróżnienia, nazwaliśmy ją "Muzyka w tle").

Każda z trzech ścieżek audio spełnia właściwą rolę. Jednak ich główną funkcją jest sterowanie wyborem ścieżki, na której znajdą się nowe klipy. Na każdej też ścieżce można umieścić klip audio dowolnego typu. Takie rozwiązanie umożliwia na przykład jednoczesne użycie dwóch efektów dźwiękowych - jeden z nich wystarczy umieścić na ścieżce "Muzyka w tle". Jedyną ścieżką audio o specjalnym statusie jest "Oryginalne audio". Domyślnie klipy audio na tej ścieżce są edytowane równolegle z zawartością ścieżki wideo z tym samym indeksem czasu. Pinnacle Studio 9 pozwala jednak ingerować także i w ten układ.

Kiedy blokować ścieżkę audio?

Podczas edytowania klipów na osi czasu klip wideo i oryginalne audio nagrane razem z nim są zwykle traktowane jako całość, dlatego ścieżka audio jest z założenia zależna od ścieżki wideo. Jeśli ta zależność jest nam nie na rękę, możemy to zmienić. Pierwszym krokiem do samodzielności jest wybranie przycisku blokowania ścieżek. Umożliwią nam one edytowanie ścieżek niezależnie od siebie podczas wykonywania takich operacji, jak Edycja ze wstawianiem. Operacja ta ogranicza się najczęściej do zastępowania fragmentu klipu na ścieżce wideo innym fragmentem, podczas gdy ścieżka "Oryginalne audio" pozostaje nienaruszona. Potrzebę takiego rozwiązania można sobie łatwo wyobrazić. Na przykład sekwencję, w której podczas ślubu ksiądz głosi homilię, można urozmaicić, wstawiając ujęcia państwa młodych, rodziny lub ozdobnych witraży, nie przerywając ani na moment odtwarzania podstawowej ścieżki audio. Obraz nabierze wigoru, a film nie będzie się dłużył.

Tniemy wideo, zostawiamy audio

Aby wykonać edycję ze wstawianiem na ścieżce wideo, klikamy najpierw przycisk kłódki ścieżki "Oryginalne audio", aby zablokować ścieżkę. Kłódka zostanie wyróżniona czerwonym kolorem, a sama ścieżka - szarym. Sygnalizuje to, że zawartość ścieżki pozostanie niezmieniona podczas wykonywania operacji edycyjnych. Tworzymy teraz na ścieżce wideo puste miejsce dla klipu wideo, który chcemy wstawić. Suwak osi czasu przenosimy do miejsca, w którym ma się rozpoczynać wstawiany klip, a następnie z menu, które pojawi się po kliknięciu prawym przyciskiem myszy, wybieramy polecenie Podziel klip. Przechodzimy do miejsca, w którym wstawiana sekwencja ma się kończyć, i ponownie dzielimy klip. Fragment materiału wideo, który zostanie zastąpiony wstawianym klipem, po prostu usuwamy.

Na pewno zauważyliśmy, że obraz wideo na prawo od punktu wstawienia klipu nie jest przesuwany w lewą stronę i nie wypełnia powstałej na osi czasu luki. Jest to konsekwencja blokady ścieżki audio. Jeżeli odtworzymy teraz film, w miejscu luki w obrazie zostanie wyświetlony czarny ekran, natomiast ścieżka audio będzie odtwarzana normalnie. Teraz pozostaje tylko wstawienie nowego klipu. Przeciągamy klip (z albumu lub z innego miejsca na osi czasu) do utworzonej przed chwilą luki na ścieżce wideo. Warto także pamiętać, że jeżeli wstawiany klip jest dłuższy niż istniejąca luka, zostanie automatycznie przycięty. Sposób przycięcia klipu można dostosować za pomocą narzędzia "Właściwości klipu". Operacja odwrotna - wstawieniu klipu audio na ścieżce wideo - jest oczywiście także możliwa.

Tryb narracji

Nagrywanie narracji w programie Studio nie jest trudne. Wystarczy otworzyć narzędzie "Narracja" z menu Przybornika, kliknąć przycisk "Nagraj" i wypowiedzieć do mikrofonu kwestię. Narrację można nagrywać podczas odtwarzania filmu, dzięki czemu słowa łatwiej zsynchronizować z obrazem na ekranie. Narzędzia tego można również używać do szybkiego przechwytywania muzyki z otoczenia lub tworzonych domowymi sposobami efektów dźwiękowych za pomocą mikrofonu. Dobrym pomysłem mogą okazać się np. komentarze uczestników filmowanej uroczystości, czy wręcz "przysłuchanie się" mikrofonem ich rozmowom. Na ścieżce wideo musi być jednak dostępny co najmniej jeden klip. Przeglądamy sceny wideo w filmie i określamy, gdzie narracja ma się rozpoczynać, a gdzie kończyć. Dopiero po zakończeniu tych "przygotowań" otwieramy narzędzie "Narracja". Zaznaczamy punkt rozpoczęcia narracji na osi czasu. Możemy to zrobić na kilka sposobów - wybierając klip, odtwarzając film i zatrzymując go w odpowiednim miejscu lub przesuwając suwak osi czasu.

Warto pamiętać, by ustawić mikrofon w odpowiedniej pozycji i sprawdzić wcześniej poziom nagrywania. Nie można tego później już zmienić. W dowolnym momencie możliwe jest jednak dopasowanie samej głośności narracji podczas jej odtwarzania. Poziom nagrywania ustawia się za pomocą odpowiedniego suwaka, sugerując się umieszczonym obok pionowym wskaźnikiem. Kolor wskaźnika zmienia się z niebieskiego (modulacja 0-70%), przez żółty, do czerwonego. Najlepiej gdy poziom nagrywania audio mieści się w zakresie oznaczonym kolorem żółtym (71-90%) i nie sięga zakresu oznaczonego kolorem czerwonym (91-100%).

Po wybraniu przycisku "Nagraj" czekamy jeszcze chwilę. Najpierw kontrolka nagrywania będzie sygnalizowała tryb wstrzymywania, a następnie rozpocznie się odliczanie od trzech do jednego. Kiedy kontrolka nagrywania będzie sygnalizowała tryb nagrywania, a w odtwarzaczu rozpocznie się odtwarzanie filmu, program czeka na to, co mamy do powiedzenia. Po zakończeniu nagrywania narracji klikamy przycisk "Zatrzymaj". Kontrolka zgaśnie, a klip narracji zostanie automatycznie umieszczony na ścieżce "Efekty dźwiękowe i narracja". Nasz oratorski popis możemy odsłuchać, zaznaczając odpowiedni klip i klikając przycisk "Odtwarzaj".