Kierunek - prędkość!

Twój komputer potrafi więcej, niż ci się wydaje. Musisz znać jedynie sztuczki, z pomocą których dostaniesz się do nieoczekiwanych rezerw mocy. Dzięki nim uzyskasz wyższą wydajność, nie wydając ani grosza.

I znowu pecet nie jest w stanie sprostać twoim wymaganiom. Edytor tekstowy czy fotoretuszer uruchamiają się całymi minutami, a grafika w grach przypomina pierwsze animacje komputerowe. Skaczący obraz psuje wrażenia podczas seansu filmowego. Co począć? Znowu kupić nowy komputer? A może tylko wymienić najwolniejsze podzespoły? Można znacznie taniej - wystarczy podkręcić sprzęt.

W ten czy inny sposób można wydobyć większą wydajność praktycznie z każdego podzespołu sprzętowego komputera. Przyczyny są bardzo różne - chociażby wahania w procesie produkcyjnym, rezerwy do celów bezpieczeństwa czy rozważania strategiczno-marketingowe. Na przykład producent procesorów wypuści znacznie więcej układów o najwyższej wydajności, niż może przyjąć rynek, podczas gdy popyt na przeciętne procesory przekracza podaż. Wówczas producent może oferować swoje najlepsze procesory po niższej cenie, ukrywając je w obudowie przeciętnych modeli. Jeśli kupisz taki procesor, możesz bez problemu wydusić z niego o 30 do 40 procent większą wydajność.

Podobnie jest w branży nagrywarek. Producent projektuje nową linię sprzętową, a potem wyposaża ją w różne wersje firmware'u, które klasyfikują poszczególne modele w odmiennych kategoriach wydajnościowych i... cenowych.

Inwestując trochę czasu, możesz zaoszczędzić sporo pieniędzy. Zauważ jednak, że wiele poniższych porad kryje ryzyko uszkodzenia sprzętu. Korzystasz z nich na własną odpowiedzialność. Ponadto, podkręcając poszczególne podzespoły stracisz, uprawnienia gwarancyjne.

Podkręcanie procesora

Procesor jest smakowitym kąskiem dla entuzjastów podkręcania. W wielu przypadkach można przyspieszyć działanie mózgu komputera. Niemniej jednak należy zachować zdrowy rozsądek. Jeśli przeholujesz, system zacznie pracować niestabilnie. W najgorszym razie ugotujesz układ.

1. AMD Athlon 64

Układy AMD Athlon 64 ciągle ustanawiają nowe rekordy prędkości. Czy wobec tego mają zapasy wydajności, które można uaktywnić, żeby uzyskać jeszcze większą wydajność? W systemach z układem Athlon 64 nie ma konwencjonalnej częstotliwości systemowej, jak w komputerach dysponujących innym procesorem. Jest on wyposażony w wewnętrzny kontroler pamięci. Częstotliwość taktowania magistrali ustawia na poziomie 200 MHz kwarcowy generator umieszczony na płycie głównej. Jeśli producent twojej płyty przewidział stosowną opcję w BIOS-ie, zapewnił ci możliwość podkręcania. W przeciwnym razie pozostaje spróbować modyfikacji BIOS-u, jak opisują artykuły "BIOS bez autoryzacji" (PCWK 10/2003, str. 131) i "BIOS dla zawodowców" (PCWK 10/2003, str. 133).

Pierwszych prób przetaktowania dokonaliśmy na płycie Asus SK8N z układem Athlon 64 FX-51 i chipsetem nForce 3. Nominalna częstotliwość procesora wynosi 2,2 GHz (11 x 200 MHz). W BIOS-ie płyty SK8N znajduje się sekcja Advanced | CPU Configuration z parametrem CPU OverClock in MHz. Domyślnie widnieje w niej wartość 200. Przejdź do powyższego pola, naciśnij klawisz [Backspace] i wpisz nową częstotliwość. Maksymalna wartość to 300 MHz, jednak pamiętaj, aby nie przesadzać. Podwyższaj częstotliwość stopniowo co 5 MHz, do osiągnięcia maksimum możliwości procesora. Wpisz zatem 205, potwierdź klawiszem [Enter] i zachowaj zmiany, naciskając klawisz [F10]. W dalszej kolejności sprawdź, czy można wczytać system i uruchom aplikację wymagającą dużej mocy obliczeniowej (np. benchmark 3DMark2003). Poddaj procesor co najmniej 10-minutowej próbie z maksymalnym obciążeniem. Jeśli nie dojdzie do zawieszenia systemu ani zamrożenia zawartości ekranu, możesz zwiększyć częstotliwość o kolejne 5 MHz. Gdy przekroczysz granice wytrzymałości swojego Athlona, nie będziesz mógł uruchomić

Windows. Po zanotowaniu takich symptomów zrestartuj komputer i przywróć poprzednią częstotliwość w BIOS-ie. W razie problemów po włączeniu peceta natychmiast wyciągnij wtyczkę z gniazda zasilania. Wyjmij na chwilę płaską baterię z płyty głównej, po czym włóż ją we właściwe miejsce. Gdy po raz kolejny uruchomisz komputer, wybierz opcję Load Bios DefaultS. Spowoduje wczytanie fabrycznych ustawień BIOS-u. Potem możesz stopniowo podwyższać częstotliwość, dopóki nie uzyskasz optymalnego ustawienia. W ramach testów udało nam się przetaktować Athlon 64 FX-51 do 2,34 GHz (11 x 213 MHz). Z tą częstotliwością komputer działał stabilnie bez usprawniania chłodzenia. Należy przypuszczać, że wyposażając układ w wydajniejszy radiator i wentylator, można jeszcze bardziej zwiększyć taktowanie.

Nasz kolejny kandydat do przetaktowania to Athlon 64 3200+ na płycie MSI K8T Neo z chipsetem VIA K8T800. Nominalna częstotliwość układu wynosi 2 GHz (10 x 200 MHz). W ustawieniach BIOS-u płyty MSI K8T Neo należy przejść do menu Frequency/Voltage Control. Znajdziesz w nim parametr CPU FSB Clock. Maksymalna wartość tego pola wynosi 280. W celu przetaktowania układu należy wykonać te same czynności, które opisano powyżej. Bez wymiany zestawu chłodzącego nasz Athlon 64 3200+ osiągnął częstotliwość 2,31 GHz (10 x 231 MHz), czyli 15-procentowy wzrost wydajności.

2. Intel majsterkowiczom

Przez wiele lat Intel rzucał kłody pod nogi entuzjastom podkręcania. Stały mnożnik w układach Pentium i Celeron, a także brak możliwości przetaktowywania płyt Intela z poziomu BIOS-u sprawiły, że producent procesorów nie zyskał wielkiego uznania w środowisku komputerowych majsterkowiczów. Obecnie wizerunek ten może się trochę zmienić. Nowe narzędzie Desktop Control Center (dostępne bezpłatnie pod adresemhttp://www.intel.com/design/motherbd/software/dcc/index.htm ) powinno zainteresować właścicieli nowszych płyt głównych Intela. Producent obiecuje optymalizację ustawień pamięci i chipsetu. Wprawdzie nie wspomina o częstotliwości FSB (patrz punkt 4), która odgrywa decydującą rolę podczas przetaktowywania procesora, lecz opublikował dość ciekawy zrzut ekranowy. Przedstawia on interfejs Desktop Control Center ze wskaźnikami takich parametrów, jak bieżąca częstotliwość FSB, pamięci, magistrali AGP i szyny PCI.

Nowe narzędzie będzie współpracowało tylko z płytami Intela, które producent opatrzy atrybutem enthusiast lub performance. Na pewno są to modele płyt D875PBZ i D865PERL.

3. Wyjątkowe płyty

Płyty główne Intela są uważane za stabilne i niezawodne. Przemawia za tym nie tylko wysoki poziom jakości w procesie produkcyjnym, lecz również to, że w odróżnieniu od wielu innych z dużym zapasem spełniają wymagania zawarte w specyfikacji. W obecnych modelach D845PEBT2, D865PERL i D875PBZ po raz pierwszy wyposażono BIOS w opcję stopniowego zwiększania częstotliwości systemowej. Producent nazwał ją Burn-In Mode i umieścił w menu Advanced. Przed uaktywnieniem trybu Burn-In zostaniesz poinformowany, że zwiększając częstotliwość, zmniejszysz stabilność działania systemu i skrócisz żywotność wybranych podzespołów sprzętowych komputera.