Kuracja odchudzająca Windows XP

Jak zoptymalizować Windows XP, aby działał szybciej i sprawniej? Twój komputer potrafi więcej. Uwolnij swój system od niepotrzebnego balastu. Wykorzystaj optymalnie powierzchnię twardego dysku. I wyciśnij maksymalną wydajność z podzespołów sprzętowych.

Windows mocno przytył! Rodzina NT świętuje w tym roku swoje 15-lecie. W porównaniu do wersji 3.1 edycje XP i Vista zużywają znacznie więcej miejsca i zasobów. I nic dziwnego - w końcu dzisiejszy Windows potrafi znacznie więcej od swoich poprzedników. Zresztą obecnie użytkownicy stawiają systemowi znacznie większe wymagania. Mimo to Windows cierpi na pewną strukturalną przypadłość. W systemie gromadzą się sterty niepotrzebnych danych - począwszy od Rejestru, przez domyślne konto użytkownika z uprawnieniami administratora, po foldery systemowe. Poza tym dopuszcza każdy program, każdy szkodliwy kod, niemalże każdy pakiet danych tak blisko do swych centralnych elementów, że ciężko odróżnić składniki systemowe od obcych. Skutki są bardzo poważne - maksymalne otłuszczenie, powolny paraliż i brak odporności na ataki.

Z poniższych porad dowiesz się, jak rozruszać swój system, zanim będzie za późno. Na początku każdego z 18 etapów zamieszczamy ocenę, jakie korzyści daje porada względem miejsca i wydajności. Najwyższa ocena to 5 punktów.

Etap 1 - Wyrzuć niepotrzebne programy

Więcej miejsca: 5/5

Większa wydajność: 5/5

Zainstalowane aplikacje zużywają miejsce na twardym dysku. Natomiast uruchomione zużywają cenne zasoby i stanowią pole rażenia dla szkodliwego kodu. Dlatego warto zredukować liczbę zainstalowanych programów do minimum, pozostawiając tylko te, które są naprawdę potrzebne. Główne miejsce odchudzenia systemu to aplet Dodaj lub usuń programy (Windows 2000 i XP) bądź aplet Programy i funkcje (Windows Vista) w Panelu sterowania. Widnieje tu zestawienie programów zainstalowanych w systemie. W większości wypadków na liście znajduje się wiele zbędnych aplikacji. Zafunduj swojemu systemowi porządną kurację. Zaznacz każdy program, z którego nie korzystasz lub nie potrzebujesz, po czym kliknij przycisk Usuń. Nie bądź zbyt powściągliwy w klasyfikowaniu aplikacji. Oprogramowanie o nieznanym przeznaczeniu powinieneś postrzegać jako potencjalnych kandydatów do usunięcia. Niemniej jednak sprawdź na wszelki wypadek ich zastosowanie, zanim wyrzucisz z dysku. W pozostałych wypadkach musisz dokonać ostrej selekcji, oceniając ich użyteczność i pożytek, który ci przynoszą. Zwróć uwagę na redundancję. Dwie aplikacje, które spełniają to samo zadanie, zużywają nie tylko dwukrotnie więcej zasobów, lecz na domiar złego często kłócą się o przydział obsługiwanych typów plików (patrz dalej).

Etap 2 - Usuń śmieci po programach

Więcej miejsca: 4/5

Większa wydajność: 1/5

Niektórych programów nie uda ci się pozbyć za pomocą apletu Dodaj lub usuń programy, bo są uszkodzone lub zostały usunięte dane potrzebne do ich odinstalowania. Zazwyczaj można rozwiązać ten problem, ponownie instalując daną aplikację do tego samego foldera, a potem odinstalowując ją metodą opisaną w poprzedniej poradzie.

Jednak w wypadku narzędzi instalowanych za pomocą Windows Installera może się zdarzyć, że niemożliwe okaże się ich odinstalowanie ani ponowne zainstalowanie. W tej trudnej sytuacji pomoże ci bezpłatny Windows Installer CleanUp (dostępny pod adresem:http://support.microsoft.com/kb/290301 , środowiska: Windows 98/Me/2000/XP/Vista, rozmiar pliku: 351 KB). Po zainstalowaniu tego narzędzia przywołaj je z poziomu menu Start, a następnie wybierz krnąbrną aplikację z listy Installed Products. Gdy klikniesz przycisk Remove, zostaną usunięte dane konfiguracyjne niechcianego programu. Jego pliki na dysku pozostaną jednak nienaruszone. Teraz możesz bez problemu zainstalować aplikację do tego samego folderu, a następnie odinstalować ją. Wydaje się to dość mozolne, za to upewnisz się w ten sposób, że po programie zostanie w systemie jak najmniej śmieci.

Etap 3 - Unikaj konfliktów między aplikacjami

Więcej miejsca: 2/5

Większa wydajność: 5/5

Czasami mniej oznacza więcej. Zasada ta objawia się także w wypadku zawadzających sobie wzajemnie programów. Bardzo często dzieje się tak, gdy w systemie są zainstalowane aplikacje o podobnym przeznaczeniu. Nie można uogólniać, które programy nie idą ze sobą w parze, aczkolwiek jest kilka typowych wypadków, w których kłótnie są nieuniknione. Na przykład nie powinieneś stosować równolegle dwóch strażników antywirusowych, dwóch menedżerów pobierania plików z Internetu ani dwóch zapór sieciowych. W przeciwnym razie z góry narażasz siebie i system na kłopoty. Inne duety, np. edytory czy chociażby odtwarzacze multimedialne współżyją przeważnie w symbiozie. Mimo to powinieneś zastanowić się, czy jest sens trzymać w systemie dwa różne programy o tym samym przeznaczeniu. Zamiast tego warto odinstalować jednego z dwóch potencjalnych awanturników. Wszystko inne pochłania tylko niepotrzebnie zasoby systemowe i może narażać twój system (dotyczy to szczególnie programów zabezpieczających) na ataki z zewnątrz.

Etap 4 - Pozbądź się szkodników

Więcej miejsca: 1/5

Większa wydajność: 3/5

Nie każda aplikacja daje się odinstalować za pomocą apletu Dodaj lub usuń programy. Przede wszystkim dotyczy to - rzecz jasna - szkodliwego oprogramowania takiego jak wirusy, robaki, trojany, moduły szpiegujące i reklamowe. Przeważnie instalują się po cichu niepostrzeżenie dla użytkownika. Najlepszym rozwiązaniem byłoby nie wpuszczać takich intruzów do swojego komputera (pisaliśmy o tym m.in. w artykule "Odporny na wirusy", PCWK 6 i 7/2008).

Mimo to zaleca się regularnie badać system za pomocą skanera antywirusowego, np. bezpłatnego do użytku prywatnego Avira AntiVir PersonalEdition Classic (dostępny pod adresem:http://free-av.com , środowiska: Windows 2000/XP/Vista, rozmiar pliku: 16,9 MB). Po zainstalowaniu tej aplikacji należy zrestartować system. Potem zaproponuje ci zaktualizowanie baz sygnatur. Powinieneś skorzystać z tej oferty. Następnie sprawdź swój system pod kątem wirusów. Kliknij w tym celu dwukrotnie nową ikonę w obszarze powiadomień (na pasku zadań). Przeskocz na kartę Scanner, po czym kliknij prawym przyciskiem myszy napędy lokalne i wskaż polecenie inicjujące skanowanie (alternatywnie możesz kliknąć polecenie Scan system now w głównym oknie programu). Czynność ta może zająć nawet godzinę. Czas trwania zależy od wydajności peceta i pojemności podłączonych dysków.

W walce z modułami reklamowymi i szpiegującymi możesz dodatkowo zastosować narzędzie takie jak Ad-Aware 2007 (dostępny pod adresem:http://lavasoft.com/ , środowiska: Windows 2000/XP/2003/Vista, rozmiar pliku: 18,3 MB).