Ranking projektorów do kina domowego

Część producentów projektorów, zachęcona coraz większym zainteresowaniem użytkowników technologią 4K, wprowadza do swojej oferty modele pracujące w tej właśnie rozdzielczości. I nic w tym dziwnego - to w końcu pierwszy znaczący wzrost jakości obrazu od czasu upowszechnienia się urządzeń Full HD. Różnica jest szczególnie widoczna właśnie na dużych, kilkumetrowych ekranach stosowanych w połączeniu z projektorami. Trendowi temu sprzyjają również pojawiające się coraz częściej materiały filmowe nagrane w odpowiednim standardzie.

Na razie rynek 4K opanowują przede wszystkim producenci i projektory korzystające z technologii LCOS, a więc JVC i Sony. Rozwiązaniu Epsona, które producent wprowadził ostatnio do swoich urządzeń - mimo, że nadal określane jest ono mianem 3LCD - w praktyce bliżej do standardu LCOS (reflective LCD) niż tradycyjnego LCD (transmissive LCD). W tyle pozostają na razie produkty DLP. Odpowiedni chip DLP w wersji 4K jest dopiero od niedawna na rynku i niewiele konstrukcji z niego korzysta. Aktualnie dostępny jest projektor BenQ, zapowiadają swoje również Optoma i Vivitek.

Obraz o tak wysokiej rozdzielczości generowany jest przez rzutnik na różne sposoby. Najdroższe projektory wyposażone są w panele 4096×2160 i laserowe źródła światła. Te tańsze, choć nadal wyceniane zwykle na kilkadziesiąt tysięcy złotych, korzystają z tradycyjnych lamp - przy tej samej rozdzielczości. Modele „popularne” w tej klasie to natomiast projektory z fizycznymi panelami 1920x1080, które stosują interpolację do rozdzielczości UHD (3840x2160). Za te ostatnie trzeba zapłacić około kilkunastu tysięcy złotych.

Nie tylko 4K

Wprawdzie nowe modele projektorów oferują z reguły wyższe rozdzielczości, to jednak nie można pominąć tych pracujących nadal w trybie Full HD. A cały czas są na rynku i takie - i to nie tylko w ofercie producentów, którzy nie mają dostępu do odpowiedniej technologii. Wciąż cieszą się dużą popularnością, ponieważ 4K to owszem, doskonała jakość, ale mimo wszystko 4K nadal jest drogie. Dlatego swoje produkty w segmencie FHD aktualizują tacy czołowi gracze jak Epson, Sony czy BenQ. Sony, mimo promowania paneli 4096×2160, nadal sprzedaje sprzęt o rozdzielczości 1920x1080. Modele VPL-HW65ES czy VPL-HW45ES można kupić za 10-12 tysięcy złotych. W tej cenie użytkownik otrzymuje obraz o jasności 1800 lumenów i kontraście na poziomie 120 000. Funkcja Reality Creation, w którą zostały wyposażone, optymalizuje wygląd szczegółów, kolorów i faktur, dając naprawdę niezły i cieszący oko efekt. Znalazło się tu także miejsce dla efektywnych mechanizmów poprawy płynności. Maksymalne powiększenie obrazu rzędu 1,6 nie jest może największe w tej klasie urządzeń, ale pozwala na w miarę swobodną instalację. Zastosowane tradycyjne źródło światła, w trybie oszczędnym, powinno zaś przepracować około 6 tysięcy godzin. Modele te sprzedawane są również w białej obudowie, co sugeruje, że Sony chętnie widziałoby je nie tylko w salkach kinowych, ale i w tradycyjnych pomieszczeniach, jako projektor do domu. Jednak 1800 lumenów wydaje się trochę za małą wartością, aby wyświetlić dobry obraz w niedostatecznie zaciemnionym pokoju.

BenQ, który koncentruje się na technologii DLP, nie prezentuje ostatnio wielu nowych konstrukcji w segmencie kina domowego - a zwłaszcza na rynku europejskim. W USA pojawił się natomiast w połowie ubiegłego roku jego nowy, flagowy model – HT6050. Ten rzutnik multimedialny oferuje kontrast na poziomie 50 000:1 i jasność 2000 ANSI lumenów. Wyposażony został we wszystkie mechanizmy optymalizacji i poprawy jakości obrazu opracowane przez BenQ, posiada także certyfikat ISFccc®. W HT6050 znalazło się także miejsce na mechanizm przesuwania osi obiektywu w pionie i poziomie. Największą zaletą tego projektora jest jednak możliwość wymiany obiektywu. Sprawia to, że nie straszne mu są żadne warunki instalacyjne. Dostępne jest pięć wariantów soczewek. Oprócz standardowych, na użytkowników czekają dwie wersje szerokokątne (ze stałą i zmienną ogniskową) oraz dwie tele. A jaka jest cena tego projektora? Za to wszystko należy zapłacić około 2500 dolarów.

Podobna konstrukcja znajduje się także w portfolio Viviteka. Dla modelu H5098 dostępne jest pięć wariantów obiektywów. Pozostałe parametry, łącznie z ceną również są identyczne – jasność 2000 ANSI lumenów, kontrast 50 000 czy nawet obecność wyzwalacza ekranu. Viviek jest jedynie nieco cięższy ale za to cichszy i zużywa mniej energii.

Nieco innej kategorii jest projektor multimedialny o nazwie ViewSonic LS830. Wprawdzie wersja europejska została opisana przez dystrybutorów jako urządzenie instalacyjne przeznaczone do wyświetlania treści reklamowych ale na rynku amerykańskim sprzedawana jest jako sprzęt do kina domowego. Wynika to być może z tego, że za oceanem jasność tego urządzenia jest o 1000 ANSI lumenów mniejsza. LS830 wyróżniają jeszcze dwie inne cechy. To przede wszystkim projektor z laserowym źródłem światła, do tego o krótkiej ogniskowej. W efekcie może pracować bezobsługowo przez 20 tysięcy godzin i wyświetlać obraz o przekątnej 80 cali z odległości 40 centymetrów.

UHD i interpolacja

Od projektorów kina domowego wymaga się przede wszystkim doskonałej jakości obrazu. Dlatego wraz z upowszechnieniem nowych technologii i spadkiem cen, w głównym nurcie tej kategorii znalazły się projektory kina domowego oferujące rozdzielczość UHD czyli 3840x2160 pikseli. Co ważne, nie jest to fizyczna rozdzielczość paneli, ale efektywna rozdzielczość uzyskiwana po zastosowaniu różnych mechanizmów interpolacji z paneli 1920x1080. Liderem w tej kategorii sprzętu jest JVC. Urządzenia tego producenta od dawna stosują takie rozwiązania i to z doskonałym efektem. Już od kilku generacji nie ma w ofercie JVC tradycyjnych projektorów FHD. Ostatnio do tej grupy dołączył także Epson, który uzyskuje obraz UHD właśnie za pomocą interpolacji. Podobnie jest z BenQ i nowym chipem DLP od Texas Instruments, z tym, że w tym przypadku rozdzielczość podstawowa jest większa niż 1920x1080, a inna zasada działania układu i opartej na nim technologii powoduje, że ma kilka dodatkowych zalet.

Projektory JVC w podstawowej linii to obecnie modele X9000R, X7000R i X5000R. Wszystkie wyposażone są w panele Full HD i technologię e-shift, pozwalającą wyświetlać obraz w jakości UHD. Oferowana przez nie jasność to 1700-1900 ANSI lumenów i kontrast, w zależności od modelu, od 40 000 do 150 000. Projektory zgodne są ze standardem HDCP 2.2 i obsługują HDR. Zastosowano w nich także chipy nowej generacji, co zaowocowało zmniejszeniem przerw pomiędzy poszczególnymi pikselami. W efekcie otrzymuje się lepszą ostrość i kontrast. Wszystkie regulacje są mechaniczne, a pamięć ustawień obiektywu i parametrów obrazu pozwala dopasować sposób wyświetlania do każdego miejsca i materiału, co jest bardzo wygodnym rozwiązaniem przy intensywnej eksploatacji projektora.

Tani projektor do domu od JVC? Niestety, nie. Projektory JVC nie należą do najtańszych i są z reguły poza zasięgiem przeciętnego kinomana. Na szczęście nie jest to jedyny producent na rynku, w którego rzutnik warto zainwestować. Doskonałym przykładem Epson EH-TW9300 - to bardzo rozsądny kompromis między jakością, a ceną. Za kwotę około 15 tysięcy złotych (jak za takiej jakości rzutnik multimedialny cena jest średnia) można zostać właścicielem projektora wyświetlającego obraz w rozdzielczości UHD, obsługującego standard HDR, wyposażonego nawet w mechaniczne sterowanie ostrością i powiększeniem! Dynamiczny kontrast tego modelu wynosi około 1 000 000, a jasność 2500 lumenów. Znalazło się tu miejsce dla funkcji lens shift i to działającej w dość szerokim zakresie oraz pamięci ustawień. Zastosowana lampa pozwala na 5000 godzin seansów. Model ten można również kalibrować zgodnie ze standardami ISF. Poza tym, co może nie jest najbardziej istotne, ale często bardzo ważne, to doskonale zaprojektowane i eleganckie urządzenie. Sporo droższy, ale na pewno tańszy w eksploatacji jest Epson EH‑LS10500. Podobnie jak w tańszym modelu zastosowano tu interpolację obrazu do rozdzielczości UHD, ale tradycyjne źródło światła zastąpiono laserowym. W efekcie może on pracować bez przerwy przez 30 tysięcy godzin. Pozostałe parametry są bardzo podobne. Różnica? Projektor LS10500 jest sporo ciemniejszy – 1500 ANSI lumenów. Kontrast jest za to deklarowany na poziomie nieskończoności. Trzeba przyznać, że obraz reprodukowany przez ten projektor multimedialny naprawdę robi wrażenie.

Praktycznie jedynym modelem DLP spośród producentów obecnych na naszym rynku, który wyświetla obraz w rozdzielczości 4K jest na razie BenQ W11000 (choć jego zdobycie też nie jest proste). Ten wyceniony na 8 tysięcy dolarów model korzysta z najnowszego chipa Texas Instruments. Zastosowany układ pracuje z rozdzielczością 2716 x 1528 i po interpolacji daje obraz UHD. Jednoukładowa konstrukcja DLP ma tę przewagę, na rozwiązaniami LCD czy LCOS, że nie występuje tu ryzyko rozbieżności kolorów emitowanych przez różne panele. Wprawdzie zachodzi za to obawa o powstawanie tak zwanego efektu tęczy ale przy stosowanych aktualnie rozwiązaniach mało kto jest w stanie tę wadę zaobserwować. Do swojego flagowego modelu BenQ opracował również nowy zestaw soczewek o znacznie większej jasności, przezroczystości i zminimalizowanej dyspersji niż w konstrukcjach 1080p. Przy okazji udało się dodatkowo zsynchronizować ostrość z powiększeniem obrazu i zmiana jednego ustawienia powoduje automatyczną korekcję drugiego. O wysokiej jakości reprodukowanego obrazu świadczy choćby uzyskany certyfikat THX.

Projektor 4K bazujący na jednoukładowej technologii DLP zapowiada także Optoma. O modelu UHD60 na razie wiadomo jeszcze niewiele. Ma ponoć oferować jasność na poziomie 2500-3000 ANSI lumenów czy zoom o wartości 1,5. Egzemplarz pokazowy, który został zaprezentowany na targach CES, z miejsca zdobył uznanie wielu specjalistów. Wersja ostateczna zapowiadana jest na drugi kwartał tego roku. Najważniejsza jest jednak cena nowego urządzenia. Ma się ona mieścić poniżej 3 tysięcy dolarów. W podobnej cenie będzie również oferowany produkt Viviteka, ale na jego temat wiadomo jeszcze mniej, poza tym, że premiera rynkowa przewidywana jest na trzeci kwartał 2017 roku.

4096×2160

Wśród domowych urządzeń pracujących w rozdzielczości 4096x2160, oferowanych w „prawie normalnej” cenie (która mimo wszystko nadal oznacza w tym przypadku kwoty niewiele poniżej 100 tysięcy złotych), króluje Sony. Takie modele, jak VPL-VW550ES czy VPL-VW320ES można kupić odpowiednio za kwoty wynoszące 44 i 30 tysięcy złotych. 550-tka wyświetla obraz o jasności 1800 ANSI lumenów i oferuje kontrast dynamiczny na poziomie 350 000. Co istotne - obsługuje materiały HDR. Zastosowana w niej tradycyjna lampa wystarcza na 6000 godzin pracy. Położenie osi obiektywu można regulować w szerokim zakresie, co w połączeniu z maksymalnym zoomem o wartości 2 bardzo ułatwia instalację. Z drugiej strony brakuje mechanizmu korekcji zniekształceń. Projektor ma wbudowaną pamięć ustawień i funkcję automatycznej kalibracji. Wszystkie regulacje przeprowadza się mechanicznie.

Dla nielicznych

Nowe konstrukcje projektorów kina domowego nie należą do najtańszych. Precyzja, dokładność czy użytkowa adaptacja nowych źródeł światła są bardzo wymagające. Wysoka jakość obrazu sporo kosztuje. Nawet jednak i w tej kategorii oferowane są urządzenia z wyższych i najwyższych półek. Pozostają one poza zasięgiem zwykłego użytkownika. Niewiele osób może pozwolić sobie na projektor kina domowego w cenie kilkuset tysięcy złotych, a niestety, właśnie tyle trzeba zapłacić za flagowe modele. Czym się one wyróżniają, że trzeba na nie wydawać taki majątek? Przede wszystkim wyposażone są w matryce o pełnej rozdzielczości 4K i nie korzystają z żadnych interpolacji obrazu.

Przykładowym produktem w tej kategorii jest JVC DLA-Z1 wyceniany na około 35 tysięcy euro - czyli ponad 150 tysięcy złotych. Do tej pory JVC uznawany był za lidera w technologii interpolacji wysokiej rozdzielczości. Funkcja e-Shift, w którą wyposażone były projektory tego producenta, pozwalała oglądać obrazy 4K generowane z matryc 1920x1080. W Z1 funkcja ta stała się zbędna, a to dzięki zastosowaniu matryc obsługujących pełną rozdzielczość 4K - 4096×2160. Tor świetlny zasilany jest tutaj laserem generującym 3000 ANSI lumenów i umożliwiającym dynamiczną kontrolę jasności bezpośrednio w źródle światła. Dzięki temu rozwiązaniu wyeliminowano konieczność używania dynamicznej przysłony, nie tracąc, a wręcz poprawiając kontrast obrazu. Trwałośćużywanego lasera określana jest na 20 000 godzin. DLA-Z1 obsługuje oczywiście technologię HDR, wyposażony został także w tryb pracy oferujący minimalne opóźnienie przesyłanego sygnału. Docenią to niewątpliwie wszyscy gracze.

Jeżeli jednak po przeczytaniu poprzedniego akapitu ktoś uznał, że 150 tysięcy złotych za projektor do użytku domowego to szaleństwo, powinien wiedzieć, że to... jedynie połowa tego, co trzeba zapłacić za bezpośredniego konkurenta „zet jedynki”- Sony VPL-VW5000ES. Ten model kosztuje bowiem prawie 270 tysięcy złotych (!). To już nie pierwszy model Sony pracujący z rozdzielczością 4096×2160. VW5000ES obsługuje materiały nagrane w rozszerzonym zakresie dynamicznym oraz emuluje przestrzeń barw BT.2020 odpowiadającą kolorom występującym w naturze. Potrafi interpolować do rozdzielczości 4K materiały nagrane w gorszej jakości, sam się kalibruje i jest też bardzo cichy. Laserowe źródło światła, w które ten projektor został wyposażony, pozwala osiągnąć jasność 5000 lumenów.

Za 100-120 tysięcy złotych będzie można jednak kupić tańszy model projektora Sony – krótkoogniskowy VPL-VZ1000ES. Przeznaczony jest do wyświetlania obrazu z odległości kilkunastu centymetrów od ekranu, znikają więc problemy z cieniami czy ryzykiem, że ktoś przesłoni wiązkę światła w trakcie seansu. Model ten oferuje pełną rozdzielczość 4K i obsługuje materiały HDR. Wyposażony został w laserowe źródło światła o jasności 2500 ANSI lumenów. Jest też bardzo cichy. Nie należy za to do najmniejszych. Ma prawie metr szerokości, 40 centymetrów głębokości i waży około 35 kilogramów.

/ramka

Więcej niż 4K?

Rozdzielczość na poziomie 4096x2160 pikseli to nie kres możliwości współczesnych projektorów. Cały czas różne firmy opracowują coraz lepsze rozwiązania. I słusznie, bo gdy na rynku zadomawia się standard 4K, mówi się o rozdzielczości 8K.

Jednym z liderów w tworzeniu projektorów wysokiej rozdzielczości jest Panasonic. Wprawdzie główny nacisk kładzie na urządzenia instalacyjne, a nie sprzęt kina domowego ale wyznacza pewne kierunki. Niedawno zademonstrował model 4K+ pracujący z (natywną) rozdzielczością 5120x3200 pikseli. Projektor wyposażony w laserowe źródło światła o trwałości 20 000 godzin jest w stanie wyświetlić obraz o jasności 26 000 (!) ANSI lumenów.

Lustra wysokiej rozdzielczości

Nowy chip DLP o wysokiej rozdzielczości nie jest pierwszym tego typu układem Texas Instruments. Poprzednie ze względu na wielkość i cenę nie nadawały się jednak do sprzętu domowego. Wymuszały na konstruktorach projektowanie sporych obudów i systemów chłodzenia. Aktualna wersja jest tylko minimalnie większa od wersji 1080p. W efekcie nie trzeba właściwie nawet tworzyć nowych konstrukcji. Jest też dużo tańsza.

Technologia DLP bazuje na miniaturowych lustrach zamkniętych w opto-elektromechnicznym układzie. To one odpowiadają za wyświetlanie obrazu – jedno mikrolustro obsługuje jeden piksel. Umieszczenie wszystkiego w jednej kostce gwarantuje na przykład doskonałą zbieżność kolorów, co jest czasami problemem w konstrukcjach LCD, a jest szczególnie ważne w tak dużych rozdzielczościach. W praktyce jednak w chip DLP 4K UHD nie wbudowano ponad 8 milionów luster (3 840*2 160 = 8 294 400). Fizyczna rozdzielczość tego układu to 2716x1528 punktów czyli nieco ponad 4 miliony. Efekt końcowy możliwy jest do uzyskania dzięki bardzo dużej szybkości działania układu oraz zaawansowanej obróbce obrazu. W najnowszej konstrukcji TI jedno lustro odpowiada bowiem za wyświetlanie dwóch pikseli, pomiędzy którymi przełącza się z szybkością ponad 9000 razy na sekundę, co daje: 2 716*1 528*2 = 8 300 096. Konstrukcje korzystające z interpolacji mają znacznie mniejsze możliwości. 1920*1080*2 to jedynie 4 142 200 punktów. W efekcie na przykład, choć w praktyce tego nie widać, nie są w stanie wyświetlić prawidłowo w rozdzielczości UHD zestawu czarno-białych linii o grubości jednego piksela. Dzięki swojej szybkości i naprzemiennej reprodukcji dwóch klatek obrazu, układ DLP nie ma z tym problemu.

Podsumowanie

1. Sony VPL-HW65ES i VPL-HW45ES.

Zalety: obraz o jasności 1800 lumenów i kontraście na poziomie 120 000. Funkcja Reality Creation optymalizuje wygląd szczegółów, kolorów i faktur dając naprawdę niezły efekt, wspierany przez mechanizmy poprawy płynności.

Cena: 10-12 tysięcy złotych

2. BenQ HT6050

Zalety: ten projektor oferuje kontrast na poziomie 50 000:1 i jasność 2000 ANSI lumenów. Największą zaletą tego modelu jest możliwość wymiany obiektywu - dostępne jest pięć wariantów soczewek.

Cena: ok.10 500 PLN

3. Vivitek H5098

Zalety: projektor z laserowym źródłem światła, do tego o krótkiej ogniskowej. W efekcie może pracować bezobsługowo przez 20 tysięcy godzin i wyświetlać obraz o przekątnej 80 cali z odległości 40 centymetrów.

Cena: nie podana

4. JVC - modele X9000R, X7000R i X5000R

Zalety: technologia e-shift, pozwalającą wyświetlać obraz UHD. Projektory zgodne są ze standardem HDCP 2.2 i obsługują HDR.

Cena: ok. 39 000 / 28 900 / 19 000 PLN

5. Epson EH-TW9300

Zalety: obraz w rozdzielczości UHD, obsługującego standard HDR, wyposażonego nawet w mechaniczne sterowanie ostrością i powiększeniem. Dynamiczny kontrast tego modelu wynosi około 1 000 000, a jasność 2500 lumenów.

Cena: 14 500 PLN

6. BenQ W11000

Zalety: jednoukładowa konstrukcja DLP eliminuje ryzyko rozbieżności kolorów emitowanych przez różne panele. Udało się dodatkowo zsynchronizować ostrość z powiększeniem obrazu i zmiana jednego ustawienia powoduje automatyczną korekcję drugiego.

Cena: ok. 32 600 PLN

7. Sony VPL-VW550ES i VPL-VW320ES

Zalety: obsługują materiały HDR. Położenie osi obiektywu można regulować w szerokim zakresie, co w połączeniu z maksymalnym zoomem o wartości 2 bardzo ułatwia instalację.

Cena: ok. 44 000 / 30 000 PLN

8. JVC DLA-Z1

Zalety: HDR, pełna rozdzielczość 4K - 4096×2160. Tor świetlny zasilany jest tutaj laserem generującym 3000 ANSI lumenów i umożliwiającym dynamiczną kontrolę jasności bezpośrednio w źródle światła.

Cena: ok. 150 000 PLN

9. Sony VPL-VZ1000ES

Zalety: cichy, pełna rozdzielczość 4K i obsługa HDR. Wyposażony został w laserowe źródło światła o jasności 2500 ANSI lumenów.

Cena: ok. 102 000 PLN